وڪيپيڊيا

انگريزي ٻولي: جي ورجائن ۾ تفاوت

دلچسپ نموني سوانح جهانگهيو
← اڳوڻو تفاوتاڃا نئين سنوار ←
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
وزيوئلوڪي‌متن
انگريزي ٻولي coreected spelling in sindhi
مسنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگ: 2017ع ذريعو سنوار
سِٽَ 1:
[[File:EN English Language Symbol ISO 639-1 IETF Language Tag Icon.svg|thumb|EN [[آيزو 639]]-1]]
[[عڪس:Anglospeak(800px).png|thumb|300px|نيرو(سُرمائي):اهي ملڪ جتي انگريزي باضابطا ٻولي (زبان) آهي۔ آسماني:اهي ملڪ جتي انگريزي باضابطا ٻولي (زبان) ته آهي پر بنيادي ٻولي (زبان) جي طورتي نٿي ڳالهائي وڃي]]
{{مبسس4}}
'''انگريزي''' ({{lang-en|English}}) [[انگلستان|انگلينڊ]] سميت دنيا ڀر سڄي دنيا ۾ ڳالهائي ويندڙ هڪ وسيع ٻولي آهي جيڪا جو ڪيترن ئي ملڪن ۾ بنيادي ٻوليءَ جي طور تي ڳالهائي وڃي ٿي. دنيا جي ڪيترن ئي ملڪن ۾ ثانوي (سيڪنڊري) يا سرڪاري ٻوليءَ جي حيثيت رکي ٿي۔ انگريزي [[دُنيا|دنيا]] ۾ سڀ کان وڌيڪ پڙهي ۽ سمجهي ويندڙ ٻولي آهي جڏهن ته هيءَ دنياسڄي ڀردنيا ۾ رابطي جي ٻولي سمجهي وڃي ٿي۔▼
 
مادري ٻولي (مادري زبان) جي طور تي [[دنيا|دُنيا]] جي سڀ کان وڏي ٻولي [[جديد چيني ٻولي|جديد چيني ٻولي]] آهي جنهن کي 70 ڪروڙ فرد ڳالهائين ٿا، ان کانپوءِ انگريزي آهيآهي، جيڪا اڪثرگهڻا ماڻهو ثانوي (ٻئي ٻولي, سيڪنڊري لينگوج) يا رابطي جي زبان جي طور تي ڳالهائيندا آهن جنهن جي بدولتڪري سڄي دنيا ۾ انگريزي ڳالهائڻ وارن فردن جيجو تعدادانگ هڪ ارب کان مٿي ٿي وئيويو آهي۔▼
▲'''انگريزي''' ({{lang-en|English}}) [[انگلستان|انگلينڊ]] سميت دنيا ڀر سڄي دنيا ۾ ڳالهائي ويندڙ هڪ وسيع ٻولي آهي جيڪا جو ڪيترن ئي ملڪن ۾ بنيادي ٻوليءَ جي طور تي ڳالهائي وڃي ٿي. دنيا جي ڪيترن ئي ملڪن ۾ ثانوي (سيڪنڊري) يا سرڪاري ٻوليءَ جي حيثيت رکي ٿي۔ انگريزي [[دُنيا|دنيا]] ۾ سڀ کان وڌيڪ پڙهي ۽ سمجهي ويندڙ ٻولي آهي جڏهن ته هيءَ دنيا ڀر ۾ رابطي جي ٻولي سمجهي وڃي ٿي۔
 
سڄي دنيا ڀر ۾ تقريباًًلڳ ڀڳ 35 ڪروڙ 40 لَک فردن جي مادري ٻولي انگريزي آهيآهي، جڏهن ته ثانويٻي ٻوليءَ جي حيثيت سان انگريزي ڳالهائڻ وارن جي تعدادانگ 15 ڪروڙ کان ڏيڍ ارباربن جي درميانوچ ۾ آهي۔▼
▲مادري ٻولي (مادري زبان) جي طور تي [[دنيا|دُنيا]] جي سڀ کان وڏي ٻولي [[جديد چيني ٻولي|جديد چيني ٻولي]] آهي جنهن کي 70 ڪروڙ فرد ڳالهائين ٿا، ان کانپوءِ انگريزي آهي جيڪا اڪثر ماڻهو ثانوي (ٻئي ٻولي, سيڪنڊري لينگوج) يا رابطي جي زبان جي طور تي ڳالهائيندا آهن جنهن جي بدولت سڄي دنيا ۾ انگريزي ڳالهائڻ وارن فردن جي تعداد هڪ ارب کان مٿي ٿي وئي آهي۔
 
انگريزيانگريزي، مواصلات، تعليم، ڪاروبار، هوا بازي، تفريح، سفارت ڪاريسفارتڪاري ۽ [[انٽرنيٽ]] ۾ سڀ کان اعليٰ بين الاقوامي ٻولي آهي۔ هي 1945ء1945ع ۾ [[گڏيل قومون|گڏيل قومن ]] جي قائم ٿيڻ کان هينئر تائين ان جي باضابطا سرڪاري ٻولين منجهان هڪ آهي۔▼
▲دنيا ڀر ۾ تقريباًً 35 ڪروڙ 40 لَک فردن جي مادري ٻولي انگريزي آهي جڏهن ته ثانوي ٻوليءَ جي حيثيت سان انگريزي ڳالهائڻ وارن جي تعداد 15 ڪروڙ کان ڏيڍ ارب جي درميان آهي۔
 
انگريزي بنيادي طور تي مغربياولھ جرمينڪ ٻولي آهيآهي، جيڪا قديمآڳاٽي انگلش مان ٺهي آهي۔ سلطنتِ برطانيا جي سرحدن ۾ ڊيگهه (وسعت)ويڪر سان گڏوگڏ هيءَ ٻولي به [[انگلستان]] مان نڪري [[گڏيل آمريڪي رياستون|آمريڪا]]، [[ڪينيڊاڪئناڊا]]، [[آسٽريليا]]، [[نيوزي لينڊ]] سميت دنياسڄي ڀردنيا ۾ پکڙجندي وئي ۽ اڄ [[برطانيا]] يا [[گڏيل آمريڪي رياستون|آمريڪا]] جي اڳوڻي نو آبادين مان اڪثر ۾ هيءَ سرڪاري ٻولي آهي جن ۾ [[پاڪستان]]، [[گهانا]]، [[ڀارت]]، [[نائجيريا]]، [[ڏکڻ آفريڪا]]، [[ڪينيا]]، [[يوگنڊا|يوگينڊا]] ۽ [[فلپائن]] پڻ شامل آهن۔▼
▲انگريزي مواصلات، تعليم، ڪاروبار، هوا بازي، تفريح، سفارت ڪاري ۽ [[انٽرنيٽ]] ۾ سڀ کان اعليٰ بين الاقوامي ٻولي آهي۔ هي 1945ء ۾ [[گڏيل قومون|گڏيل قومن ]] جي قائم ٿيڻ کان هينئر تائين ان جي باضابطا سرڪاري ٻولين منجهان هڪ آهي۔
 
سلطنتِ برطانيا جي وسيع سرحدن باوجود انگريزي 20 هين صديءَ تائين دنيا ۾ رابطي جي ٻولي نه هئيهئي، ان بلڪه انکيکي هي مقام [[ٻئي جنگ عظيم]] ۾ آمريڪا جي فتح ۽ سڄي دنيا ڀر ۾ آمريڪي ثقافت جي مقبوليتمشهوري جي ذريعي حاصل ٿيوٿي خصوصي ذرائعآهي، مواصلات جي ذريعين ۾ تيز ترقيءَ انگريزي ٻوليءَ جي ترويجواڌاري ۽ (گهرج) جو سبب بڻي۔بڻي آهي.▼
▲انگريزي بنيادي طور تي مغربي جرمينڪ ٻولي آهي جيڪا قديم انگلش مان ٺهي آهي۔ سلطنتِ برطانيا جي سرحدن ۾ ڊيگهه (وسعت) سان گڏوگڏ هيءَ ٻولي به [[انگلستان]] مان نڪري [[گڏيل آمريڪي رياستون|آمريڪا]]، [[ڪينيڊا]]، [[آسٽريليا]]، [[نيوزي لينڊ]] سميت دنيا ڀر ۾ پکڙجندي وئي ۽ اڄ [[برطانيا]] يا [[گڏيل آمريڪي رياستون|آمريڪا]] جي اڳوڻي نو آبادين مان اڪثر ۾ هيءَ سرڪاري ٻولي آهي جن ۾ [[پاڪستان]]، [[گهانا]]، [[ڀارت]]، [[نائجيريا]]، [[ڏکڻ آفريڪا]]، [[ڪينيا]]، [[يوگنڊا|يوگينڊا]] ۽ [[فلپائن]] پڻ شامل آهن۔
 
انگريزي (English ):هن ٻوليءَ جا ڪوڪني (Cockney) سوس (Scouse) گوردي (Geordi) -اوڀر- انگيليا (East Angilia)، برمن، سائوٿو ويلز، ايڊنبرگ، -بيل- فاسٽ (Belfast) ڪارن وال (Cornwal) ڪمبرلينڊ (Cumberland) مرڪزي ڪمبرلينڊ (Central Cumberland) ديور شاير (Devar shire) اڀرندي ديور شاير (Eastren devar) ڊورسيٽ (Dorset) دُرهم (Durham) بولٽن لينڪ شاير (Bolton Lancashire) ريڊڪلف لينڪ شاير ناٿرميرلينڊ. نارفوڪ (Norfolk) نيوڪبسل نارٿم برلينڊ، ۽ ٻيا لهجا آهن. هي -ٻولي- جرمن ٻوليءَ سان 60 سيڪڙو فرينچ سان ۽ 27 سيڪڙو ۽ روسيءَ سان 24 سيڪڙو مشابهت رکي ٿي. ▼
 
هن ٻوليءَ جو اصل وطن برطانيه[[برطانيا]] آهي، پر -آمريڪا-،آمريڪا، اندورا، انگلوئلي، اروبا، -آسٽريليا-،آسٽريليا، -برازيل-،برازيل، برٽش -انڊيا-،انڊيا، برٽش ورجن، آئيزلينڊ، برونائي، ڪمبوڊيا، ڪيمرون، ڪئنياڊا، ڪي مين آئيز، چين، هندوستان ۽ -پاڪستان-، -جپان- ۽ ٻيا سوين ملڪ -جن- ۾ -انگريزي- نه صرف ڳالهائي وڃي ٿي، پر -تعليم- جو ذريعو به -انگريزي- آهي. ڪيترن ملڪن ۾ -برطانيا- ۽ -آمريڪا- کان سواءِ هيءَ -ٻولي- سرڪاري ۽ قومي ٻوليءَ طور شامل آهي. دنيا ۾ گهڻي ڀاڱي سڄو عام ۽ سائنسي ڪم هن ٻوليءَ ۾ ٿئي ٿو. -ان- لاءِ هن کي سائنسي ٻوليءَ جو درجو حاصل آهي. ▼
 
هيءَ -ٻولي- هند- يورپيائي، جرمنيائي، اولهه -انگريزي- ٻولين جي خاندان مان آهي. هي -ٻولي- رومن خط ۾ لکي وڃي ٿي. برطانيه ۾ 55000000 ۽ دنيا ۾ 1999ع جي رپورٽ موجب 30935280 ماڻهو هي -ٻولي- ٻي ٻوليءَ طور لکن پڙهن ٿا. -آسٽريليا- ۾ 15682000 ماڻهو، بربادوس ۾ 13000، -برازيل- ۾ 55998، -برمودا- ۾ 58800، (هتي به هي سرڪاري -ٻولي- آهي) برٽش -انڊيا- ۾ سرڪاري -ٻولي-،ٻولي، برونائيءَ ۾ قومي -ٻولي- 8000 ڳالهائڻ وارا، ڪمبوڊيا ۾ فرنيچ ٻوليءَ جي جاءِ وٺي رهي آهي، ڪينياڊا ۾ سرڪاري -ٻولي- 17100000 ڳالهائڻ وارا، چين ۾ (1993ع) 54000 خاص طور هانگ ڪانگ ۾، ايٿوپيا ۾ (1986ع) سرڪاري -ٻولي-. فجي ۾ (1976ع) 4929 سرڪاري -ٻولي-،ٻولي، گمنبيا هڪ هزار ماڻهن جي سرڪاري -ٻولي-،ٻولي، گهانا (1977ع) ۾ 1000000 سرڪاري -ٻولي-،ٻولي، گوانا ۾ قومي -ٻولي-،ٻولي، هندوستان ۾ قومي -ٻولي- 11021610 ڳالهائڻ وارا، آئرلينڊ ۾ قومي -ٻولي- 2600000 ڳالهائڻ وارا، -اسرائيل- ۾ انگلٽ (Anglit) لهجو ڳالهائجي ٿي. سرڪاري -ٻولي- شيم ئيل آهي (1993ع) ۾ 100000 ڳالهائڻ وارا، ڪينيا ۾ سرڪاري -ٻولي-،ٻولي، لبنان ۾ هي -ٻولي- گهرن يا بزارن ۾ ڪانه ڳالهائجي صرف 3300 (2004ع) ڳالهائڻ وارا، مالوي ۾ سرڪاري -ٻولي- 18000 هزار ڳالهائڻ وارا، مالٽا ۾ سرڪاري -ٻولي- 2400 ڳالهائڻ وارا. ماريشش ۾ سرڪاري -ٻولي- صرف 3000 ڳالهائڻ وارا. نائيجريا ۾ ڏهه لک، نيوزلينڊ ۾ سرڪاري -ٻولي- 3213000 ڳالهائڻ وارا ۽ -ان- کان سواءِ ٻين به ڪيترن ئي ملڪن ۾ ڳالهائي وڃي ٿي. هن ۾ تمام گهڻو ادب پيدا ٿئي ٿو.<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%8A%D8%B2%D9%8A</ref>▼
 
==پُراڻِي يا آڳاٽي اَنگِريزِي==
جديد انگريزيءَ جِي ماءُ، جنھن کي اينگلوسيڪسَن پڻ سڏيو ويندو آھي. اھا 400ع کان 1100ع تائين برطانيا ۾ ڳالھائي ويندي ھئي. اِنَ کي اسمن ۽ صفتُن جون پنج حالَتُون آھي. <ref>https://sd.wiktionary.org/wiki/%D9%BE%D9%8F%D8%B1%D8%A7%DA%BB%D9%90%D9%8A_%D8%A7%D9%8E%D9%86%DA%AF%D9%90%D8%B1%D9%8A%D8%B2%D9%90%D9%8A%D9%90</ref>
 
==وِچولي دورَ جِي اَنگِريزِي==
نئين انگريزيءَ جي ماءُ ٻولي، جيڪا سن 1100ع کان 1600ع تائين انگلستان ۾ ڳالھائي ويندي ھئي. ان جي اوسر اينگلو سيڪسن مان ٿي، جنھن تي نارمن قبضي کان پوءِ فرانسيسي ۽ لاطيني ٻولين جو تمام گھرو اثر پيو.
<ref>https://sd.wiktionary.org/wiki/%D9%88%D9%90%DA%86%D9%8E_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%90%D9%8A_%D8%A7%D9%8E%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%8A%D8%B2%D9%90%D9%8A</ref>
 
▲سلطنتِ برطانيا جي وسيع سرحدن باوجود انگريزي 20 هين صديءَ تائين دنيا ۾ رابطي جي ٻولي نه هئي بلڪه انکي هي مقام [[ٻئي جنگ عظيم]] ۾ آمريڪا جي فتح ۽ دنيا ڀر ۾ آمريڪي ثقافت جي مقبوليت جي ذريعي حاصل ٿيو خصوصي ذرائع مواصلات ۾ تيز ترقيءَ انگريزي ٻوليءَ جي ترويج (گهرج) جو سبب بڻي۔
 
▲انگريزي (English ):هن ٻوليءَ جا ڪوڪني (Cockney) سوس (Scouse) گوردي (Geordi) -اوڀر- انگيليا (East Angilia)، برمن، سائوٿو ويلز، ايڊنبرگ، -بيل- فاسٽ (Belfast) ڪارن وال (Cornwal) ڪمبرلينڊ (Cumberland) مرڪزي ڪمبرلينڊ (Central Cumberland) ديور شاير (Devar shire) اڀرندي ديور شاير (Eastren devar) ڊورسيٽ (Dorset) دُرهم (Durham) بولٽن لينڪ شاير (Bolton Lancashire) ريڊڪلف لينڪ شاير ناٿرميرلينڊ. نارفوڪ (Norfolk) نيوڪبسل نارٿم برلينڊ، ۽ ٻيا لهجا آهن. هي -ٻولي- جرمن ٻوليءَ سان 60 سيڪڙو فرينچ سان ۽ 27 سيڪڙو ۽ روسيءَ سان 24 سيڪڙو مشابهت رکي ٿي.
▲هن ٻوليءَ جو اصل وطن برطانيه آهي، پر -آمريڪا-، اندورا، انگلوئلي، اروبا، -آسٽريليا-، -برازيل-، برٽش -انڊيا-، برٽش ورجن، آئيزلينڊ، برونائي، ڪمبوڊيا، ڪيمرون، ڪئنياڊا، ڪي مين آئيز، چين، هندوستان ۽ -پاڪستان-، -جپان- ۽ ٻيا سوين ملڪ -جن- ۾ -انگريزي- نه صرف ڳالهائي وڃي ٿي، پر -تعليم- جو ذريعو به -انگريزي- آهي. ڪيترن ملڪن ۾ -برطانيا- ۽ -آمريڪا- کان سواءِ هيءَ -ٻولي- سرڪاري ۽ قومي ٻوليءَ طور شامل آهي. دنيا ۾ گهڻي ڀاڱي سڄو عام ۽ سائنسي ڪم هن ٻوليءَ ۾ ٿئي ٿو. -ان- لاءِ هن کي سائنسي ٻوليءَ جو درجو حاصل آهي.
▲هيءَ -ٻولي- هند- يورپيائي، جرمنيائي، اولهه -انگريزي- ٻولين جي خاندان مان آهي. هي -ٻولي- رومن خط ۾ لکي وڃي ٿي. برطانيه ۾ 55000000 ۽ دنيا ۾ 1999ع جي رپورٽ موجب 30935280 ماڻهو هي -ٻولي- ٻي ٻوليءَ طور لکن پڙهن ٿا. -آسٽريليا- ۾ 15682000 ماڻهو، بربادوس ۾ 13000، -برازيل- ۾ 55998، -برمودا- ۾ 58800، (هتي به هي سرڪاري -ٻولي- آهي) برٽش -انڊيا- ۾ سرڪاري -ٻولي-، برونائيءَ ۾ قومي -ٻولي- 8000 ڳالهائڻ وارا، ڪمبوڊيا ۾ فرنيچ ٻوليءَ جي جاءِ وٺي رهي آهي، ڪينياڊا ۾ سرڪاري -ٻولي- 17100000 ڳالهائڻ وارا، چين ۾ (1993ع) 54000 خاص طور هانگ ڪانگ ۾، ايٿوپيا ۾ (1986ع) سرڪاري -ٻولي-. فجي ۾ (1976ع) 4929 سرڪاري -ٻولي-، گمنبيا هڪ هزار ماڻهن جي سرڪاري -ٻولي-، گهانا (1977ع) ۾ 1000000 سرڪاري -ٻولي-، گوانا ۾ قومي -ٻولي-، هندوستان ۾ قومي -ٻولي- 11021610 ڳالهائڻ وارا، آئرلينڊ ۾ قومي -ٻولي- 2600000 ڳالهائڻ وارا، -اسرائيل- ۾ انگلٽ (Anglit) لهجو ڳالهائجي ٿي. سرڪاري -ٻولي- شيم ئيل آهي (1993ع) ۾ 100000 ڳالهائڻ وارا، ڪينيا ۾ سرڪاري -ٻولي-، لبنان ۾ هي -ٻولي- گهرن يا بزارن ۾ ڪانه ڳالهائجي صرف 3300 (2004ع) ڳالهائڻ وارا، مالوي ۾ سرڪاري -ٻولي- 18000 هزار ڳالهائڻ وارا، مالٽا ۾ سرڪاري -ٻولي- 2400 ڳالهائڻ وارا. ماريشش ۾ سرڪاري -ٻولي- صرف 3000 ڳالهائڻ وارا. نائيجريا ۾ ڏهه لک، نيوزلينڊ ۾ سرڪاري -ٻولي- 3213000 ڳالهائڻ وارا ۽ -ان- کان سواءِ ٻين به ڪيترن ئي ملڪن ۾ ڳالهائي وڃي ٿي. هن ۾ تمام گهڻو ادب پيدا ٿئي ٿو.<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%8A%D8%B2%D9%8A</ref>
 
{{آفريقي اتحاد جون ٻوليون}}
Line 23 ⟶ 34:
 
 
==حوالا==
 
{{حوالا}}
 
 
[[زمرو:ڏکڻ سوڊان جون ٻوليون]]
Line 77 ⟶ 89:
[[زمرو:ثقافت]]
[[زمرو:انگريزي ٻولي]]
[[زمرو:لسانيات]]
[[زمرو:تاريخ]]
"https://sd.wikipedia.org/wiki/انگريزي_ٻولي" تان ورتل