وڪيپيڊيا

محمد اقبال: جي ورجائن ۾ تفاوت

دلچسپ نموني سوانح جهانگهيو
← اڳوڻو تفاوتاڃا نئين سنوار ←
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
وزيوئلوڪي‌متن
سنوار جو تَتُ ڪونهي
سنوار جو تَتُ ڪونهي
سِٽَ 1:
{{مبسس4}}
[[عڪس:Iqbal Youth.jpg|thumb|left|علامه اقبال]]
'''ڊاڪٽر علامه محمد اقبال''' 9 [[نومبر]] 1877ع تي [[پنجاب]] جي شهر [[سيالڪوٽ]] ۾ ڄائو. سندس والد جو نالو [[شيخ نور محمد]] هو. پاڻ [[ڪشميري خاندان]] سان تعلق رکندو هو. اقبال شروعاتي تعليم [[قرآن شريف]] جي حاصل ڪئي. ان کان پوءِ مشن هاءِ اسڪول ۾ داخل ٿيو. مري ڪاليج مان ايف اي جو امتحان پاس ڪيائين. پنجابي ايليٽ ڪلاس علامه اقبال کي [[پاڪستان]] جو ذهني باني يا مفڪر پاڪستان سڏائي ٿو‏، پر هُو گڏيل هندستان جو حامي هو. پاڻ اعلى پايي جو [[شاعر]] هو. هندستان جو مقبول ترين قومي گيت ”ساري'''ساري جهان سي اڇا هندوستان همارا“همارا''' جو شاعر علامه اقبال آهي. پاڻ ڪيئي ڪتاب لکيائين جن ۾ [[بانگ درا]]، [[بال جبريل]]، [[شڪوه]]، [[جواب شڪوه]] ۽ ٻيا ڪيترائي ڪتاب مشهور آهن. علامه اقبال 21 [[اپریل]] 1938ع تي [[لاهور]] ۾ وفات ڪئي. سندس مقبرو [[بادشاهي مسجد]] لاهور جي ڀرسان واقع آهي.
 
شاعر مشرق علامه ڊاڪٽر محمد اقبال سيالڪوٽ ۾ 9 نومبر 1877ع ۾ پيدا ٿيو. هن جو تعلق ڪشميري -برهمڻ- خاندان سان هو، جيڪو خاندان سوا ٻه سئو سال پهرين -اسلام- قبول ڪري چڪو هو ۽ ڪشمير مان لڏي سيالڪوٽ ۾ اچي -آباد- ٿيو. سندس والد جو نالو شيخ نور محمد ۽ والده جو نالو -امام- بيبي هو. ننڍڙي اقبال کي ابتدائي -تعليم- لاءِ مڪتب ۾ ويهاريو ويو ۽ بعد ۾پوءِ 1883ع ۾ اسڪاچ مشن -بهائي- اسڪول ۾ داخل ٿيو، -جتي- کيس عربي ۽ فارسي علمن جي -تعليم- لاءِ سيد مير حسن جهڙو -استاد- ۽ رهبر مليو. 1899ع ۾ پنجاب يونيورسٽيءَ مان فلسفي ۾ ايم. اي ڪيائين ۽ ڪجهه عرصو اورنٽيئل ڪاليج ۽ گورنمينٽ ڪاليج لاهور ۾ (1903ع 1905ع) فلسفي ۽ -تاريخ- جو -استاد- رهيو. ”علم الاقتصاد“ سندس انهيءَ دور جي -تصنيف- آهي. 1905ع ۾ بئريسٽري لاءِ انگلينڊ ويو، سيپٽمبر 1905ع ۾ ٽرنٽي ڪاليج ڪيمبرج ۾ داخل ٿيو ۽ -جولاءِ- 1907ع ۾ گريجوئيشن ڪيائين. 12 -آگسٽ- 1907ع تي جرمن جي سومونڪ يونيورسٽيءَ ۾ داخلا ورتائين ۽ اتان ادب ۾ ڊي. لٽ جي ڊگري حاصل ڪيائين.
 
علامه اقبال -جولاءِ- 1908ع ۾ بئريسٽريءَ جو امتحان پاس ڪيو، ڪجهه مهينا يونيورسٽي ڪاليج لنڊن ۾ پروفيسر آرنلڊ جي وڃڻ کانپوءِ -ان- جي جڳهه تي عربيءَ جو -استاد- مقرر ٿيو، پوءِ گورنمينٽ ڪاليج لاهور ۾ فلسفي جو اسسٽنٽ پروفيسر مقرر ٿيو ۽ 1913ع تائين اها خدمت سرانجام ڏنائين. 1922ع ۾ حڪومت -برطانيا- سندس ادبي خدمتن جي سلسلي ۾ کيس ”سر“ جو خطاب ڏنو. 1928ع ۾ مدراس حيدرآباد ۽ علي ڳڙهه ۾ ليڪچر ڏنائين ۽ 27 سيپٽمبر 1931ع ۾ ٻي گول ميز ڪانفرنس (Round table conference) ۾ شرڪت لاءِ لنڊن ويو، لنڊن ۾ قيام دوران مختلف انجمنن ۽ تقريبن ۾ شرڪت ڪرڻ کان سواءِ اسلامي ملڪن جي معزز شخصيتن سان ملاقاتون ڪيائين. -ٽين- گول ميز ڪانفرنس ۾ ارسٽو ٽولينارسٽوٽولين سوسائٽيءَ جي اهتمام هيٺ لنڊن ۾ ”ڪيا'''ڪيا مذهب ڪا امڪان هي“هي''' جي موضوع تي تقرير ڪيائين. -ٽن- هفتن کانپوءِ -اسپين- (Spain) جي سياحت لاءِ روانو ٿيو ۽ انهيءَ سياحت دوران ڪجهه -اردو- نظم لکيائين، -جن- ۾ مشهور نظم ”مسجد قرطبه“ (Mosque of Córdoba) به شامل آهي. 26 -جنوري- 1933ع تي -اسپين- مان واپسيءَ وقت پيرس پهتو ۽ 1933ع جي آخر ۾ -افغانستان- جو دورو ڪيائين. علامه صاحب 1935ع ۾ پنهنجي گهرواريءَ جي انتقالوفات کانپوءِ بيمار رهڻ لڳو. انهيءَ ڪري وڪالت به ڇڏي ڏنائين. -ڀوپال- جي نواب سندس اها حالت ڏسي هن لاءِ 500 رپيا ماهوار وظيفو مقرر ڪيو. سندس هيٺيون تصنيفون (1) علم الاقتصاد (1903)، (2) تشڪيل جديد الاهيات اسلاميه، (3) -ايران- مابعد الطبيعيات ڪا ارتقا، (4)- اسرار خودي (فارسي)، (5)- رموز بيخودي (فارسي)، (6)- پيام مشرق (فارسي)، (7)- بانگ درا (اردو)، (8)- زبور عجمه (فارسي)، (9)- جاويد نامه (فارسي)، (10)- -بال- -جبريل- (اردو)، (11)- ضرب ڪليم (اردو)، (12)- پس چه بايد کرد، (13)- اي اقوام شرق، (14)- ارمغان حجاز (فارسي)، (15)- آئينه عجم (فارسي شاعرن جو انتخاب)، کانسواءِ علامه صاحب درسي ڪتاب به لکيا، اقبال جي استادن ۾ شڪارپور تعلقي جو علامه علي محمد ڪاڪيپوٽو به شامل هو. جنهن کيس فلسفي ۽ منتق جي -تعليم- ڏني.
علامه اقبال 21 -اپريل- 1938ع تي هن فاني دنيا مان لاڏاڻو ڪيو ۽ کيس -بادشاهي مسجد- لاهور جي دروازي ويجهو دفن ڪيو ويو. علامه صاحب جي مثنوين جو منظوم سنڌي ترجمو لطف -الله- -بدوي- ڪيو آهي.<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87%20%DA%8A%D8%A7%DA%AA%D9%BD%D8%B1</ref>▼
سندس هيٺيون تصنيفون (1) علم الاقتصاد (1903)، (2) تشڪيل جديد الاهيات اسلاميه، (3) -ايران- مابعد الطبيعيات ڪا ارتقا، (4)- اسرار خودي (فارسي)، (5)- رموز بيخودي (فارسي)، (6)- پيام مشرق (فارسي)، (7)- بانگ درا (اردو)، (8)- زبور عجمه (فارسي)، (9)- جاويد نامه (فارسي)، (10)بال جبريل(اردو)، (11)ضرب ڪليم (اردو)، (12)پس چه بايد کرد، (13) اي اقوام شرق، (14) ارمغان حجاز (فارسي)، (15) آئينه عجم (فارسي شاعرن جو انتخاب)، کانسواءِ علامه صاحب درسي ڪتاب به لکيا، اقبال جي استادن ۾ شڪارپور تعلقي جو علامه علي محمد ڪاڪيپوٽو به شامل هو. جنهن کيس فلسفي ۽ منتق جي تعليم ڏني. علامه صاحب جي مثنوين جو منظوم سنڌي ترجمو '''لطف الله بدوي''' ڪيو آهي.
<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87%20%DA%8A%D8%A7%DA%AA%D9%BD%D8%B1</ref>
 
==اقبال ۽ [[پاڪستان]]==
[[علامه اقبال]] ان دور جي سياسي حالتن جي حوالي سان محمد علي جناح کي خط ۾ لکيو:
هندوستان ۾، مسلمانن جي حيثيت سان، اوهان جي شخصيت آهي، جنهن کان قوم اها اميد رکي ٿي ته، اتر اولهه يا سڄي هندوستان ۾ جيڪو سياسي طوفان اچي رهيو آهي، ان ۾ اوهان ئي قوم جي صحيح اڳواڻي ڪري سگهو ٿا.
 
ان نموني [[علامه اقبال]]، قائداعظم سان سياسي رفيق ٿي ڪم ڪيو. هندن ۽ مسلمانن جي اختلاف کان متاثر ٿي 1930ع ۾ مسلم ليگ جي اجلاس، الهه آباد، ۾ چيائين ته: هندوستان جي وفاق ۾ مسلم گهڻائي وارن پرڳڻن ۾ خودمختيار رياستون قائم ڪيون وڃن.
 
ڪن چيو ته پاڪستان جي تحريڪ خود انگريزن جي پيدا ڪيل آهي. آخري وائسراءِ هند، لارڊ مائونٽبيٽن ان جي ترديد ڪئي.
 
هندن جي مشهور عالم، محقق، ماهر تعليم ۽ مورخ، پنڊت سندر لال جي هڪ تقرير جيڪا جون 1966ع ۾ ڇپي، ۾ چيو اٿس: منهنجي هڪ پراڻي ساٿيءَ، لالا لجبرام، هندو مسلم جهڳڙي کي ختم ڪرڻ لاءِ سڀ کان اول اها تجويز پيش ڪئي هئي ته مسلم اڪثريت جو علاقو، الڳ ڪيو وڃي. پر [[محمد علي جناح]] ملڪ جي ورهاڱي جي بلڪل خلاف هو، لاهور ريزوليشن ۾، ملڪ جي ورهاڱي بابت ڪو به ذڪر ناهي! ورهاڱي جو ڏوهاري، [[محمد علي جناح]] نه آهي، هو ملڪ کي ٽڪرا ٽڪرا ڪرڻ جي خلاف هو. مون کان ٻڌو! ملڪ جي تقسيم جي تجويز ڪنهن پيدا ڪئي. اوهان لالا لجپتراءِ جو نالو ٻڌو آهي؟ منهنجو دوست هو ۽ وڏو انقلابي هو، پر جڏهن ذهن ۾ بگاڙو آيو، تڏهن تنگ نظريءَ جي فضا قائم ڪرڻ جي سلسلي ۾ هن سڀني کان وڌيڪ حصو ورتو. ان ئي سڀ کان پهرين، مسلم گهڻائي جي علاقن کي الڳ ڪرڻ جي تجويز پيش ڪئي. ۽ تحرير ۽ تقرير ۾ ان جي تبليغ ڪيائين. ان کان متاثر ٿي، انگريزن هندوستان کي پنجن حصن ۾ ورهائڻ جي اسڪيم بڻائي، دراوڙستان، راجستان، هندوستان، پاڪستان ۽ سکستان.
ان کان گهڻو پوءِ، رحمت الله چوڌري، سر محمد اقبال، خالد لطيف گابا، وغيره جا نالا اچن ٿا، جن ان تجويز متعلق پنهنجا رايا پيش ڪيا. [[مسٽر گوڪلي]] به مسئلي کي گڏجي حل ڪرڻ جو خواهشمند هو. <ref>جنگ ڪراچي. 1 جولاءِ 1966ع</ref>
<ref>http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Specialized/Book2/Book_page7.html</ref>
 
==لاڏاڻو==
▲علامه اقبال 21 -اپريل- 1938ع تي هن فاني دنيا مان لاڏاڻو ڪيو ۽ کيس -بادشاهي مسجد- لاهور جي دروازي ويجهو دفن ڪيو ويو. علامه صاحب جي مثنوين جو منظوم سنڌي ترجمو لطف -الله- -بدوي- ڪيو آهي.<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%87%20%DA%8A%D8%A7%DA%AA%D9%BD%D8%B1Encyclopedia Sindhiana</ref>
 
{{تحريڪ آزادي هند}}
 
{{ڏکڻ ايشيا ۽ اسلام}}
 
{{ڪچو}}
 
 
{{حوالا}}
 
 
[[زمرو:شخصيتون]]
[[زمرو:مذهب]]
[[زمرو:تاريخ]]
[[زمرو:سياست]]
[[زمرو:پاڪستان]]
"https://sd.wikipedia.org/wiki/محمد_اقبال" تان ورتل