آبِي چَڪَرُ: جي ورجائن ۾ تفاوت

====آبي چڪر ڇا آھي؟آهي؟====

{{فانٽمبسس4}}آبي چڪر اسان کي ڌرتيءَ تي، ۾ ۽ مٿان پاڻيءَ جو وجود ۽ چُرپُر سمجھائي ٿو. ڌرتيءَ جو پاڻي ھميشھهميشه چرپر ۾ رھيرهي ٿو ۽ ھرهر وقت پنھنجيپنهنجي صورت مَٽائيندو رھيرهي ٿو؛ پٽڙي کان برفَ ، ٻاڦَ، ۽ پوءِ واپس پٽڙو. آبي چڪر اربن سالن کان ھلندو اچي ۽ ڌرتيءَ تي سموري حيات ۽ جيوت جو جاري ساري رھڻرهڻ ان تي ئي دارومدار رکي ٿو. پاڻيءَ کان سواءِ ڌرتي رھڻرهڻ لائق نھنه ھجيهجي ھئاهئا.<br>

پيش ڪجي ٿو آبي چڪر جو مختصر تعارف. ھنهن جز ليک (پيراگراف) ۾ ڏنل ڳَنڍڻاLinksڳَنڍڻا</font> Links ‎‏ اوھان{{مبسس4}}اوهان کي ملحڪھ موضوع تي تفصيلي ‏ڄاڻَ رکندڙ صفحي ڏانھنڏانهن وٺي وڃن ٿا. جيتوڻيڪ ھرهر موضوع جو نسبتاً مختصر تعارف ھنهن ئي صفحي تي اڃا ھيٺهيٺ ڏنل آھيآهي.<br>‏

آبي چڪر کي ڪو بھ شروعاتي يا آغازي نُڪتو نھنه آھيآهي. پر پاڻَ سمنڊَن</font> ‏Oceans‏ {{مبسس4}}کان شروع ڪنداسين، ڇاڪاڻ تھته ڌرتيءَ جي پاڻيءَ ‏جو گھڻي کان گھڻو مقدار اتي ئي سمايل آھيآهي. آبي چڪر جو محرڪ سِجُ آھي،آهي، جيڪو سمنڊَ جي پاڻيءَ کي گرمائي ٿو. گرمائش ‏سبب پاڻيءَ جو ڪجھھ حصو اُٻارجي ٿو</font> ‏Evaporates‏ ھوا{{مبسس4}}هوا ۾ اُٻَ جِي صورتَ ۾ شامل ٿِي وڃي ٿو. برفَ</font> ‏Ice‏ {{مبسس4}}۽ ڳڱ</font> ‏Snow‏ {{مبسس4}}سڌو ‏سنئون اُٻَ ۾</font> ‏Sublimate‏ {{مبسس4}}سگھي ٿِي. ھوا جون مٿي ويندڙ اھڙياهڙي اُٻَ کي مٿي ماحول</font> ‏Atmosphere‏ {{مبسس4}}۾ وٺِي وڃن ٿا. ان سان گڏ اھو ‏پاڻي بھ مٿي وڃي ٿو، جيڪو </font> ‏Evapotranspiration‏ {{مبسس4}}جي عمل ذريعي ٻوٽن مان</font> ‏transpire‏ {{مبسس4}}۽ مِٽيءَ مان اُٻارجي نڪري ٿو. اُٻَ ‏ھوا ۾ مٿي کڄي وڃي ٿِي، جتي جو ٿڌڙو گرمي پد اُٻَ کي ڪنڊينسي</font> ‏Condense‏ {{مبسس4}}ڪڪر ڪري ڇڏي ٿو. ھوا جا وھڪرا ڪڪرن کي ‏سڄي ارض ‏Globe‏ ۾ گھُمائين ٿا. ڪڪرن جا ذرڙات پاڻَ ۾ ٽڪرائجي گڏجن ٿا، ايئن وڏا ٿين ٿا ۽ </font> ‏Precipitation‏ {{مبسس4}}جِي صورتَ ۾ ‏آسمانَ تان ڪِرَن ٿا. ڪجھھ پرسپيٽيشن ڳڱ جِي صورتَ ۾ ھيٺ ڪِرندي آھي،آهي، جيڪا برفِي ڪيپس ۽ برفاني ٽَڪَرَن</font> ‏Ice Caps and ‎Glaciers‏ {{مبسس4}}جِي صورتَ ۾ گڏ ٿيندي آھي،آهي، جيڪي ڄميل پاڻيءَ جي انَ ذخيري کي ھزارنهزارن سالن تائين سانڍي سگھن ٿا. بھاربهار جِي مُندَ ‏اچڻَ بعد نسبتاً گرم آبھواآبهوا ۾ اھي برفاني ذخيرا رجڻ ۽ ڳرڻ لڳندا آھنآهن ۽ اھو ڳريل آب پاڻي ڳڱريج (ڳريلاب) </font> ‏Snowmelt‏ {{مبسس4}}جِي صورتَ ‏‏۾ زمين تي وھڻوهڻ لڳندو آھيآهي. پرسيپيٽيشن جو اڪثر حصو واپس سمنڊَ ۾ ويندو ھليوهليو آھي،آهي، جڏھنجڏهن تھته باقي حصو خُشڪِيءَ تي ڪِرندو ‏آھي ۽ ثقلي ڪشش سبب زمين تي (سطحي يا مٿاڇراتي) نئين آب</font> ‏Surface runoff‏ {{مبسس4}}جِي صورتَ ۾ وھندو آھيآهي. ان رن آف جو ھڪڙو ‏حصو دريائن ۾ داخل ٿي ويندو آھي،آهي، جنھنجنهن جو وھڪرو وهڪرو</font> ‏Streamflow‏ {{مبسس4}}پاڻيءَ کي سمنڊَ طرف وٺي ويندو آھيآهي. نئين جو پاڻي ۽ جر ‏‏(زير زمين پاڻي) جو سيمو ملي ڍنڍُن اندر تازي پاڻيءَ</font> ‏Freshwater‏ {{مبسس4}}جي صورتَ ۾ گڏ ٿي ٿو. مگر سڄو جو سڄو نئين آب دريائن ۾ ‏نھ‏نه ٿو وڃي. ان جو وڏو ڀاڱو زمين چُھِي وڃي ٿِي، جنھن کي دَرڇاڻَڪاري</Font> ‏Infiltration‏ {{مبسس4}}چئجي ٿو. ڪجھھ پاڻي درڇاڻجِي اونھائيءَاونهائيءَ ۾ ‏ھليو‏هليو ويندو آھيآهي جتي اھواهو جرگاھنجرگاهن</font> ‏Aquifers‏ {{مبسس4}}(پاڻيءَ سان تَر ٿيل زير زمين سطح) کي ڀري ٿو، جيڪي تازي پاڻيءَ کي تمام وڏي ‏مقدار ۾ ۽ تمام ڊگھي عرصي لاءِ سانڍي سگھن ٿا. ڪجھھ جَر (زير زمين پاڻي) مٿاڇري کي ويجھو رھي ٿو، جيڪو سيمو ڪري ‏واپس مٿاڇري تي موجود آبگاھنآبگاهن (۽ سمنڊ) ۾ ھليوهليو وڃي ٿو، جنھنجنهن عمل کي جر اخراج</font> ‏Ground-Water Discharge‏ {{مبسس4}}چئجي ٿو؛ ۽ ‏ڪجھھ جر وري چشمي جِي شڪل ۾ خُشڪِيءَ تي تازي پاڻيءَ جي ڦُوھارو ٿِي نڪري ايندو آھيآهي. بھربهر حال، وقت ساڻ سمورو پاڻي ‏ھلندو‏هلندو ھلندوهلندو ڪنھنڪنهن نھنه ڪنھنڪنهن ريت سمنڊَ ۾ داخل ٿِي وڃي ٿو، جتي آبي چڪر پُورو ٿي ٿو......... اڙي – منھنجومنهنجو مطلب تھته شروع ٿي ٿو. ‏