|
[[نيپولين واريون جنگون|نيپولين وارين جنگن]] دوران
روس فرانس جي ايمپائر خلاف ٻين يورپي ايمپائرن جي اتحاد ۾ شامل ٿيو. 1812ع ۾ فرانس جي فوج ماسڪو تائين پھتي ھئي پر کيس سخت مزاحمت ۽ سردي جي موسم سبب ناڪامي ڏسڻي پئي<ref name="ruling"/>. اتحادي فوج نيٺ پيرس ۾ داخل ٿي. روسي فوجي آفيسر جڏھن فرانس کان واپس آيا تہ پاڻ سان گڏ لبرل ازم وارا خيال کڻي آيا ۽ 1825ع ۾ انھن زار جي اختيارن گھٽائڻ لاء انقلاب جي ناڪام ڪوشش ڪئي. [[نڪولس پھريون (روس)|نڪولس پھرين]] جو جو قدامت پسند دؤر 1825ع کان 1855ع تائين ھليو جنھن بعد ڪرائميا واري جنگ ۾ شڪست روس جو يورپ ۾ غلبو ۽ اثر رسوخ گھٽائي ڇڏيو. 1847 کان 1851 دوران روس ۾ ڪالرا جي وبا ۾ ڏھ لک ماڻھو ھلاڪ ٿي ويا. نڪولس کان پوء اليگزينڊر ٻيون ()|اليگزينڊر ٻئين جو دور 1855 کان 1881 تائين ھليو جنھن دوران صنعتڪاري کي فروغ مليو ۽ روسي شاھي فوج کي جديد بڻايو ويو جنھن 1877 1878 جي روس ترڪ جنگ ذريعي عثماني خلافت کان بلقان جا گھڻا حصا آزاد ڪرايا. عثماني خلافت، قجر گھراڻي جي ايراني ۽ چين جي چنگ گھراڻي جي اثر رسوخ گھٽجڻ سان پيدا ٿيل خال کي برطانيه ۽ روسي ايمپائر ڀرڻ شروع ڪيو ۽ انھن ٻنھي ايمپائرن جي ڇڪتاڻ [[ وڏي راند]] (The Great Game) جو نالي سان مشهور ٿي<ref name="ninteenth">{{cite web|last=Curtis|first=Glenn E.|url=http://countrystudies.us/russia/6.htm|title=Russia - Transformation of Russia in the Nineteenth Century|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=25 June 2021}}</ref>. اڻويھين صدي دوران روس ۾ سوشلسٽ تحريڪن جي شروعات ٿي. 1881ع ۾ انقلابين جي حملي ۾ اليگزينڊر ٻيون مارجي ويو ۽ سندس جاءِ تي ان جو پٽ [[اليگزينڊر ٽيون (روس)|اليگزينڊر ٽئين]] جي تاج پوشي ٿي جنھن جو راڄ 1894 تائين پرامن طريقي سان ھليو جنھن بعد ان ساڳي سال روس جو آخري زار [[نڪولس ٻيون (روس)|نڪولس ٻيون]] تخت تي ويٺو. ان جي دور ۾ 1905 ۾ خوني انقلاب آيو جنھن کي [[خوني آچر 2005]] سڏيو ويندو آهي. ان انقلاب ۾ بغاوت کي تي چيڀاٽيو ويو پر حڪومت ملڪ ۾ 1906 واري آئين جي صورت ۾ تمام وڏا سڌارا آڻڻ تي مجبور ٿي. ماڻھن کي اظھار جي آزادي ۽ جلوس ڪڍڻ، سياسي جماعتن جي قانوني حيثيت ۽ [[ڊوما]] جي نالي سان چونڊ واري مقننه جي قيام وارا حق ڏنا ويا<ref name="ninteenth"/>.
روس فرانس جي ايمپائر خلاف ٻين يورپي ايمپائرن جي اتحاد ۾ شامل ٿيو. 1812ع ۾ فرانس جي فوج ماسڪو تائين پھتي ھئي پر کيس سخت مزاحمت ۽ سردي جي موسم سبب ناڪامي ڏسڻي پئي<ref name="ruling"/>. اتحادي فوج نيٺ پيرس ۾ داخل ٿي. روسي فوجي آفيسر جڏھن فرانس کان واپس
[[File:Koetoezov kazan.jpg|thumb|upright|Monument to [[Mikhail Kutuzov]] in front of the [[Kazan Cathedral, St. Petersburg|Kazan Cathedral]] in Saint Petersburg. The Kazan Cathedral and the [[Cathedral of Christ the Saviour]] in Moscow were built to commemorate [[Napoleon]]'s defeat.]]
The officers who pursued Napoleon into Western Europe brought ideas of liberalism back to Russia with them and attempted to curtail the tsar's powers during the abortive [[Decembrist revolt]] of 1825. At the end of the conservative reign of [[Nicolas I]] (1825–55), a zenith period of Russia's power and influence in Europe, was disrupted by defeat in the [[Crimean War]].<ref name="ruling"/> Between 1847 and 1851, around one million people died across the country due to [[cholera]].<ref>{{cite book|last=Hosking|first=Geoffrey|date=2001|title=Russia and the Russians: A History|publisher=[[Harvard University Press]]|page=9|isbn=978-0-674-00473-3}}</ref>
Nicholas's successor [[Alexander II of Russia|Alexander II]] (1855–81) enacted significant changes throughout the country, including the [[emancipation reform of 1861]]. These reforms spurred industrialisation, and modernised the Imperial Russian Army, which liberated much of the [[Balkans]] from Ottoman rule in the aftermath of the [[1877–78 Russo-Turkish War]]. During most of the 19th and early 20th century, Russia and [[British Empire|Britain]] vied to fill the power vacuums that had been left by the declining Ottoman Empire, Qajar Iran, and the [[Qing dynasty]]. This rivalry between the two major European empires came to be known as "[[The Great Game]]".<ref name="ninteenth">{{cite web|last=Curtis|first=Glenn E.|url=http://countrystudies.us/russia/6.htm|title=Russia - Transformation of Russia in the Nineteenth Century|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=25 June 2021}}</ref>
The late 19th century saw the rise of various socialist movements in Russia. Alexander II was killed in 1881 by revolutionary terrorists, and the reign of his son
[[Alexander III of Russia|Alexander III]] (1881–94) was less liberal but more peaceful. The last Russian Emperor, [[Nicholas II]] (1894–1917), was unable to prevent the events of the Russian [[Revolution of 1905]], triggered by the unsuccessful [[Russo-Japanese War]] and the demonstration incident known as [[Bloody Sunday (1905)|Bloody Sunday]]. The uprising was put down, but the government was forced to concede major reforms ([[Russian Constitution of 1906]]), including granting the [[freedom of speech|freedoms of speech]] and [[freedom of assembly|assembly]], the legalisation of political parties, and the creation of an elected legislative body, the [[State Duma (Russian Empire)|State Duma]].<ref name="ninteenth"/>
== سياسي ورهاست ==
| 