پکي: جي ورجائن ۾ تفاوت

هيوم (Hume) پنهنجي ڪتاب، اسٽري فيڊرس (1872ع) ۾ پکين جا 2500 قسم ڄاڻايا آهن، جن جون 250 جنسون آهن. ايٽڪن (1872ع) ڪلڪُل 400 جنسون ٻڌايونٻُڌايون آهن ۽ ساڳئي وقت ايٽس (Eates) سورلي جي سنڌ گزيٽيئر ۾ 426 جنسون ڄاڻايون آهن، جن مان 177 مڪاني ۽ باقي لڏي ايندڙ يا سانگي پکين جون آهن. مختصرمُختصر طور سنڌ ۾ ٽن قسمن جا ’پيڻ‘، ٻه پيٽيئر (Cormorant)، ڇههڇھہ ٻگههٻَگھہ ۽ ڪانئرا، هڪ لاکي ڄاڃي، يارنهن سانهه، ڇويهه هنج ۽ بدڪون، سترنهن سرڻيون،سِرڻيون، عقابعُقاب ۽ ڳجهون،ڳِجهون، ڇههڇھہ ڪونجون،ڪُونجون، پنج تترتِتر ۽ ڀؤنتريا، ڇههڇھہ ٻاٽيڀڙ، پنج باز، ٽيٽيهر، پلوور (Plover)، ڦوليارو، چيهو، ڪينو، ٽرن (Tern)، بي ايٽر (Bee eater)، ڪاٺ ڪٽو،ڪُٽو، ڪنگري، سانهڙو، چنڊول، سئنڊ مارٽن (Sand Martin)، وهيو، بلبل، کٽياڻي، شرائيڪ، (Shrike)، ٿرش (Thursh)، سئنڊپائپر (Sand Piper) وغيره قسم طور عام ملن ٿا. ڏاڙهيءَ واري ڳِجههڳِجھہ کيرٿر جي مٿانهن پٽنپَٽن ۾ ملي ٿي. سنڌ ۾ جيڪي ٻاٽيڀڙ ملن ٿا، تنتِن مان سواءِ ’ڳٽو‘ (Largepin tailed) ۽ امپيريل (Imperial) جي سڀ مڪاني آهن،آهن. چڪورچَڪور سنڌ جي مٿانهنمَٿانهن پٽنپَٽن جو تترتِتر آهي. هندستاني تلور،تَلور، جيڪو اڳ ٿر ۾ عام هو. سو هاڻ ناياب آهي. هُوبارا تلور (Houbara Bustard) بهبہ ناياب ٿيندو وڃي. فلوريڪن (Florican) جيڪو سنسَن 1875ع تائين عام هو، سو بهبہ ناياب ٿيندو پيو وڃي. سفيد هنج منڇرمَنڇر ۾ ملي ٿو. ڪومب بدڪ (Com Duck) بهبہ سنڌ جي ڏکڻ اوڀر ۾ ملي ٿي. ننڍڙو هنج ۽ آڙي (Clucking teal) پڻ سنڌ ۾ ڪڏهن ڪڏهن اچن ٿا. گولڊن آءِ (Golden eye) ۽ چيڪلو صرف ٻن جڳهين، اڀرندياُڀرندي ناري ۽ منڇر ۾ ملن ٿا. ڀؤنتريو هڪ موسمي پکي آهي، جيڪو حبحَب نديءَ جي آسپاس رهي ٿو. عام ڀؤنتريو (Rain Quail) ڪچي جي علائقن ۾ رهي ٿو. مور،مور حيدرآباد ۽ ٿرپارڪر ضلعن ۾ عام ملي ٿو. واديءِ مهراڻ ٻگهن، سانهه،سانھہ، ڪانيئرن، ڪينو، پيڻ ۽ اگريٽس (Egrets) وغيره جي جنت آهي. هنن جي آنن لاهڻ جون جايون تباههتباھہ ٿي چڪيونچُڪيون آهن، اناُن سان گڏ شڪارين جي ڪري ڪيترا پکي منتشرٽِڙي به ٿيپَکڙي ويا آهن. صرففقط 15 قسمنقِسمن مان 6 قسمقِسم نظر اچن ٿا. انهناُنهن مان اڪثر پکي ڌٻڻڌُٻڻ وارن ٻوٽن ۾تي ئي گذاروگُذارو ڪن ٿا.