سنڌ حڪومت: جي ورجائن ۾ تفاوت

ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
←‏پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ هينئر تائين: ڳنڍڻن کي شامل/بهتر ڪيو
م خودڪار: اضافو زمرا +صفائي (14.9 core): + زمرو:حڪومت سنڌ
سِٽَ 2:
 
== تاريخي پس منظر ==
سال 1843ع ۾ [[ايسٽ انڊيا ڪمپني|انگريزن]] آزاد سنڌ مُلڪ تي قبضو ڪيو ۽ 1847ع ۾ سنڌ کي [[بمبئي پريزيڊينسي|بمبئي پرڳڻي]] سان ملائي ڇڏيائون.<ref name=":0">{{حوالو_ويب|url=http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=سنڌ%20حڪومت|title=سنڌ حڪومت : (Sindhianaسنڌيانا)|website=www.encyclopediasindhiana.org|language=sd|access-date=2020-08-29}}</ref> اپريل 1936ع ۾ سنڌ، [[بمبئي پريزيڊينسي|بمبئيءَ]] کان الڳ ٿي<ref name=":0" /> ۽ پنهنجي آزاد ۽ خودمختيار اسيمبلي ۽ حڪومت قائم ڪئي،<ref name=":0" /> جيڪا 1947ع تائين [[ننڍو کنڊ|ننڍي کنڊ]] جو حصو رهي.<ref name=":0" />
 
1947ع ۾ [[ننڍو کنڊ|ننڍي کنڊ]] جي [[برطانوي هندستان|گڏيل هندستان]] کي ٻن ٽُڪرن [[ڀارت]] ۽ [[پاڪستان]] ۾ [[ھندستان جو ورھاڱو|ورهايو]] ويو،<ref name=":0" /> ۽ 15 آگسٽ 1947ع تي پاڪستان ٺهڻ کانپوءِ سنڌ کي [[پاڪستان جي انتظامي ورھاست|پاڪستان]] جي هڪ [[صوبو|صوبي]] جي حيثيت ملي.<ref name=":0" /> صوبو بڻجڻ کانپوءِ به سنڌ ۾ [[گورنمنٽ آف انڊيا ايڪٽ 1935ع|برطانوي حڪومت وارو قانون]] رائج رهيو، ان نظام هيٺ [[وفاق]] ۾ گورنر جنرل، [[پاڪستان جو وزيراعظم|وزيراعظم]] ۽ وفاقي ڪابينا ۽ صوبن ۾ [[گورنر]]، [[وڏو وزير]] ۽ صوبائي ڪابينا جا نمائندا [[حڪومت|حڪومتي]] ڪاروهنوار هلائيندا پئي رهيا آهن. اڳتي هلي وفاق ۾ گورنر جنرل جي پد يا عهدو کي ختم ڪري ان جي جاءِ تي ’[[پاڪستان جو صدر|صدر]]‘ جو عهدو رکيو ويو.<ref name=":0" />
 
== انتظامي عهدا ۽ عهديدار ==
سِٽَ 11:
=== سنڌ جا وزير اعظم ===
اپريل 1936ع تي سنڌ، [[بمبئي پريزيڊينسي|بمبئي پرڳڻي]] کان آزاد ٿي ۽ پهرين [[سنڌ صوبائي اسيمبلي|سنڌ اسيمبلي]] 1937ع ۾ چونڊي وئي، ان وقت سنڌ صوبي جو اعليٰ منتظم (چيف ايگزيڪٽور)، پريميئر (Premier) يا وزيراعظم هوندو هو. [[پاڪستان]] جي ٺهڻ تائين سنڌ جا هيٺيان پريميئر يا وزيراعظم رهيا آهن.
 
# [[غلام حسين ھدايت الله|سر غلام حسين هدايت الله]] 28 اپريل 1937ع کان 23 مارچ 1938ع تائين سنڌ جو پهريون چونڊيل وزيراعظم هو. سندس سياسي لاڳاپو ’مسلم پيپلز پارٽيءَ‘ سان هيو.
# [[الله بخش سومرو|الهه بخش سومرو]] پهريون ڀيرو 23 مارچ 1938ع تي سنڌ جو وزيراعظم ٿيو ۽ 8 اپريل 1940ع تائين ان عهدي تي رهيو. سندس سياسي لاڳاپو ’اتحاد پارٽيءَ‘ سان هيو. هي سنڌ جو محب وطن سياستدان هو.
Line 17 ⟶ 16:
# [[الله بخش سومرو|الهه بخش سومرو]] مير خان عرف بنده علي خان ٽالپر کانپوءِ 7 مارچ 1941ع تي ٻيون ڀيرو سنڌ جو وزيراعظم چونڊيو ويو، هي ان عهدي تي 14 آڪٽوبر 1942ع تائين رهيو.
 
=== سنڌ جا گورنر ===
# سر [[غلام حسين ھدايت الله|غلام حسين هدايت الله]]، 14 آگسٽ 1947ع تي پاڪستان ٺهڻ وقت [[پاڪستان جي گورنرن جي فهرست|سنڌ جو پهريون گورنر]] مقرر ٿيو.<ref name=":0" />
# جسٽس دين محمد شيخ 4 آڪٽوبر 1948ع تي سنڌ ٻيون گورنر بڻيو. هن گورنري عهدي جو حلف 7 آڪٽوبر 1948ع تي کنيو.
# ميان امين الدين کي 12 نومبر 1952ع تي سنڌ جو ٽيون گورنر بڻايو ويو. سندس تعلق بلوچتسان سان هو، ۽ هن پنهنجي عهدي جو حلف 19 نومبر 1952ع تي کنيو.
Line 68 ⟶ 67:
 
29 ڊسمبر 1951ع کان 22 مئي 1953ع تائين سنڌ ۾ گورنر راڄ لاڳو رهيو.
 
# [[عبدالستار پيرزادو]] کي 22 مئي 1953ع تي سنڌ جو وڏو وزير بڻايو ويو ۽ هي 8 نومبر 1954ع تائين وزيراعليٰ جي عهدي تي رهيو.هن جو سياسي لاڳاپو پاڪستان مسلم ليگ سان هو.
# محمد ايوب کهڙو کي ٽيون ۽ آخري ڀيرو 9 نومبر 1954ع تي سنڌ جو وڏو وزير بڻايو ويو ۽ هي 13 آڪٽوبر 1955ع تائين وڏو وزير رهيو، کهڙو جي ئي دور ۾ جنرل ايوب خان مارشل لا ۽ ون يونٽ مُڙهي جنهن کانپوءِ سنڌ جي صوبائي حيثيت ختم ڪئي وئي.
Line 89 ⟶ 87:
 
12 آڪٽوبر 1999ع تي آرمي چيف جنرل [[پرويز مشرف]]، نواز شريف جي حڪومت کي ختم ڪري ڇڏيو، ۽ پاڻ پاڪستان جو پهريون چيف ايگزيڪيوٽو وارو عهدو سنڀاليو. سندس حڪومت دوران ڊسمبر 2002 ع ۾ ملڪ اندر عام چونڊون ٿيون ۽ 17 ڊسمبر 2002ع تي سنڌ صوبي ۾ مڙهيل گورنر راڄ کي به ختم ڪيو ويو.
 
# [[علي محمد مهر]] کي 17 ڊسمبر 2002ع تي [[سنڌ جو وڏو وزير|سنڌ جو وڏو وزير يا چيف منسٽر]] بڻايو ويو ۽ هن 9 جون 2004ع تي پنهنجي آئيني مدي پوري ٿيڻ کان اڳ ئي ان عهدي تان استعيفا ڏئي ڇڏي. هن جو سياسي لاڳاپو [[پاڪستان مسلم ليگ (ق)]] سان هيو.
# [[ارباب غلام رحيم]] کي 9 جون 2002ع کانپوءِ [[سنڌ جو وڏو وزير|سنڌ جو وزيراعليٰ]] مقرر ڪيو ويو. ارباب غلام رحيم [[پاڪستان مسلم ليگ (ق)]] سنڌ جو صدر پڻ هو. هن جي سرڪار جو مدو 19 نومبر 2007ع تي پاڻمرادو پورو ٿي ويو.
Line 102 ⟶ 99:
==حوالا==
{{حوالا|2}}
[[زمرو:حڪومت سنڌ]]