اسٽوپا: جي ورجائن ۾ تفاوت

اهو يقيني نه ٿو چئي سگهجي ته سمورن اسٽوپائن ۾ ٻُـڌ جي رَک يا جسماني تبرڪ رکيل آھي، البت پوِءِ وارن ڏينھن ۾ ايئن ٿيندو رھيو ته -ٻڌ- سان منسوب شيون رکي اتي -اسٽوپا- طرز جون اڏاوتون ٺھنديون رھيون يا وري ايئن به ٿيو ته -جتي- جتي ٻوڌي مھا سنتن رھائش اختيار ڪئي يا وِھار قائم ڪيا، اتي پڻ ھن مذھبي علامت کي اڏاوتي صورت ڏني وئي.

سنڌ ۾ لڀندڙ قديم اسٽوپائن ۾ عام طور ’ھرميڪا‛ (ٺُلھه) ۽ ’ويدڪا‛ (ان جي چوڌاري طواف جو رستو)صاف ۽ پڌرا آھن. ايئن نئنگ ۽ ڪيھرجِي وارن -پٿر- جي اسٽوپائن ۾ ته ظاھر آھي، پر غور سان ڏسجي ته -اتر- سنڌ جي ميداني علائقي ۾ ڊرٻ چانڊيو، گاجي کھاوڙ (تعلقي وارھه)، ڌامراھه، لکي غلام شاھه ([[ڳڙهي ياسين تعلقو|تعلقي ڳڙھي ياسين]])، ماڙي ٺُل، ٽُوپ دڙو (تعلقي ميرو خان)، ٺُلھي (تعلقي لاڙڪاڻي)، -بگو دڙو- (تعلقي شھداد ڪوٽ) وغيره جي بيھڪ به اھڙي ئي آھي، -جن- جا ھرميڪا (ٺُلھه) ظاھر ظھور بيٺاآھن ۽ پري کان ڏسبا آھن. انھن کان سواءِ دولت پور لڳ ’مير رڪڻ جو ٺُلھه‛ ته شاندار مثال آھي. جُهڪر،باڊھه لڳ ڪانڌڙا / ڌامراھه دڙي وغيرھ تي به اسٽوپائن جي موجودگيءَ جو گمان ڪري سگھجي ٿو پر ھن وقت اتي ’ھرميڪا‛ باقي نٿا ڏسجن، ڇاڪاڻ ته اڪثر دڙن کي ماڻھن خزاني جي لالچ ۾ کوٽي تباھه ڪري ڇڏيو آھي.

 

== حوالا ==

{{حوالا}}