|
سنڌو تي ڪو به ڊيم منظور ناهي
{{بهترين مضمون}}
{{Infobox dam
| name = ديامير ڀاشا ڊيم
| name_official =
| image =
| image_size =
| image_caption =
| image_alt =
| location_map = Pakistan
| location_map_size =
| location_map_caption =
| coordinates = {{coord|35|31|10.2|N|73|44|21.1|E|type:landmark|display=inline,title}}
| coordinates_ref =
| country = [[پاڪستان]]
| location = [[گلگت بلتستان]]
| status = ابتدائي تعميري مرحلو
| construction_began = 18 آڪٽوبر 2011
| opening = 2023<ref>{{cite web|url=https://www.dawn.com/news/1038665/dasu-power-project-gets-precedence-over-bhasha|title=Dasu power project gets precedence over Bhasha|first=Khaleeq|last=Kiani|date=27 August 2013|publisher=}}</ref> (اندازن.)
| demolished =
| cost = 14 ارب آمريڪي ڊالر (2013ع جو ڪاٿو)<ref name=kuna/>
| owner = [[واپڊا]]
| dam_type = ڪشش ثقل، [[آر سي سي]]
| dam_height = {{Convert|272|m|ft|0|abbr=on}}
| dam_height_thalweg =
| dam_height_foundation =
| dam_length =
| dam_width_crest =
| dam_width_base =
| dam_volume =
| dam_elevation_crest =
| dam_crosses = [[سنڌو درياهه]]
| spillway_count =
| spillway_type =
| spillway_capacity =
| res_name =
| res_capacity_total = {{Convert|10000000000|m3|acre.ft|0|abbr=on}}
| res_capacity_active = {{Convert|7900000000|m3|acre.ft|0|abbr=on}}
| res_capacity_inactive =
| res_catchment =
| res_surface =
| res_elevation =
| res_max_depth =
| res_max_length =
| res_max_width =
| res_tidal_range =
| plant_operator =
| plant_commission =
| plant_decommission =
| plant_type =
| plant_turbines = 12 x 375 [[ميگاواٽ|ايم ڊبليو]]
| plant_capacity = 4,500 ايم ڊبليو
| plant_annual_gen = 19.028 [[TWh]] (لڳ ڀڳ)
| extra =
}}
'''ڀاشا ديامير ڊيم''' {{ٻيا نالا|انگريزي=Diamer-Bhasha Dam}}، ڪنڪريٽ يا پٿرن سان جڙيل [[ڪشش ثقل ڊيم]] آهي، جيڪو هن وقت تعمير جي شروعاتي مرحلن ۾ آهي، هي ڊيم [[سنڌو درياهه]] مٿان [[گلگت بلتستان]] واري علائقي ۾ جوڙيو پيو وڃي. هن ڊيم جو افتتاح پاڪستان جي اڳواڻي [[پاڪستان جو وزيراعظم|وزير اعظم]] [[يوسف رضا گيلاني]] 18 آڪٽوبر 2011ع تي ڪئي. تعمير کان پوءِ ديامير ڀاشا ڊيم ڪنڪريٽ سان جوڙيل دنيا جو سڀ کان وڏو ڊيم هوندو.<ref name="foundation">{{cite news|title=PM lays Foundation Stone of Bhasha Dam|url=http://www.thenews.com.pk/article-24888-PM-lays-Foundation-Stone-of-Bhasha-Dam|accessdate=28 August 2013|newspaper=[[دي نيوز انٽرنيشنل]]|date=18 October 2011}}</ref> هن ڊيم جو نالو [[ديامر ضلعو|ديامير ضلعي]] جي [[ڀاشا]] علائقي ۾ واقع هجڻ ڪري پيو.
مڪمل ٿيڻ کان پوءِ هن ڊيم مان ماحول دوست هائڊرو پاور ذريعي 4500 [[ميگا واٽ]] بجلي پيدا ٿيندي؛ (ب) 8،500،00 ايڪڙ فوٽ پاڻي محفوظ ٿيندو جيڪو ذرعي آبادي جي لاءِ ڪتب آندو ويندو؛ (ٻ) هن ڊيم جي تعمير کان پوءِ [[تربيلا ڊيم]] جي عمر 25 سال وڌيڪ وڌي سگھي ٿي؛ ۽ (ت) مها ٻوڏ جي دوران هن ڊيم جي مدد سان صورتحال کي قابو ۾ ڪري سگھجي ٿو.
ڀاشا ڊيم کي [[ڪالاباغ ڊيم]] سان ڀيٽيندي انجنيئر انور خورشيد جو چوڻ آهي ته ''”ڀاشا ڊيم ڪالاباغ ڊيم جو متبادل نٿو ٿي سگھي، جيتوڻڪ هي ڊيم وڌيڪ اوچائي تي آهي، پر هن پٿريلي زمين سبب ڀاشا مان ڪو ڪينال ڪڍڻ ممڪن ناهي. [[سنڌو درياهه]] ۾ جوڙيل ڊيمن مان ڪالاباغ واحد ڊيم آهي جنهن مان ڪينال ڪڍي سگھجن ٿا“''.<ref>{{Cite news|url=https://nation.com.pk/01-Jul-2012/cci-approves-kalabagh-dam?show=744|title=CCI approves Kalabagh Dam|date=2012-06-30|work=The Nation|access-date=2018-08-04|language=en-US}}</ref>
هن ڊيم جو سلپ وي 272 ميٽر اوچو هوندو، جنهن ۾ 14 در لڳل هوندا، هر در جي ويڪرائي 11.5 ميٽر ۽ اوچائي 16.24 ميٽر هوندي. هن ڊيم ۾ 81،00،000 ايڪڙ فوٽ پاڻي محفوظ ڪري سگھجي ٿو جڏهن ته وهندڙ پاڻي 6،400،000 ايڪڙ فوٽ محفوظ ڪري سگھجي ٿو. هن ڊيم لاءِ ٻه زير زمين بجلي گھر پڻ تجويز ڪيل آهن، جيڪي ڊيم جي ٻنهي پاسن کان هوندا ۽ جن ۾ 6 چرخيون (ٽربائين) لڳل هوندا جنهن جي مدد سان 4500 [[ميگا واٽ]] بجلي پيدا ٿيندي.
ڊيم ٺهڻ واري جڳهه کي ڊيم لاءِ ناموزن قرار ڏنو ويو آهي،<ref name="nation">{{cite news |title=Safety of Bhasha Dam may be at high risk |url=https://nation.com.pk/10-Nov-2008/safety-of-bhasha-dam-may-be-at-high-risk |accessdate=22 September 2018 |publisher=The nation}}</ref> ان سان گڏ [[سنڌ]] هن ڊيم تي اعتراض واريا آهن.
<ref name="ڊان">{{cite news |title=Sindh CM raises questions over Bhasha dam |url=https://www.dawn.com/news/1432385 |accessdate=22 September 2018 |publisher=[[ڊان (اخبار)]]}}</ref>
==پسمنظر==
| 