عبدالقادر جوڻيجو: جي ورجائن ۾ تفاوت
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
سنوار جو تَتُ ڪونهي ٽيگَ: وزيوئل سنوار موبائل سنوار موبائل ويب سنوار وڌيل موبائل سنوار |
سنوار جو تَتُ ڪونهي ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار وڌيل موبائل سنوار |
||
سِٽَ 5:
== وفات ==
جوڻيجو 30 مارچ 2020ع تي وفات ڪري ويو.<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.pahenjiakhbar.com/news_paper/ناميارو-ليکڪ-۽-ڊراما-نويس-عبدالقادر-جو/|title=ناميارو ليکڪ ۽ ڊراما نويس عبدالقادر جوڻيجو لاڏاڻو ڪري ويو|language=sd|access-date=2020-03-31}}</ref>
عبدالقادر ولد مُريد حسين جوڻيجو 13سيپٽمبر 1945ع تي ٿرپارڪر ضلعي جي ڳوٺ ”جنهاڻ“ ۾ ڄائو. عبدالقادر جوڻيجي جا وڏا اُٺيون چاريندا هئا ۽ سندس پيءُ پوليس کاتي ۾ صوبيدار هو. عبدالقادر جوڻيجي پرائمري تعليم پنهنجي ڳوٺ ۾ حاصل ڪئي. سيڪنڊري تعليم پنهنجي پيءُ سان گڏ رهي، ضلع نوابشاهه جي مختلف اسڪولن ۾،وري ميٽرڪ هاءِ اسڪول ڏيپلي مان 1962ع ۾ پاس ڪيائين. گهرو حالتن جي ڪري ڪاليج اڌ ۾ ڇڏي اچي نوڪري لاءِ هٿ پير هنيائين. انهن ڏينهن جو ذڪر ڪندي عبدالقادر جوڻيجي هڪ انٽرويو ۾ چيو:
”پهرين مون کي پوليس آفيسر جي پُٽ هئڻ جي حيثيت ۾ اي ايس آءِ پوليس چونڊيو ويو، پر منهنجو والد جيئن ته انهيءَ کاتي کان الرجڪ هو، تنهنڪري هن مون کي پوليس ۾ وڃڻ نه ڏنو. ان کانپوءِ مون پرائمري ماستري ورتي. اعلى تعليم خانگي ذريعي حاصل ڪئي، بي اي ۽ سي ٽي ڪرڻ کانپوءِ عبدالقادر جوڻيجي کي ايڇ ايس ٽي ڪري مڊل اسڪول فضل ڀنڀري جو هيڊ ماستر ڪري رکيو ويو. پاڻ ايم اي سوشيالاجي ۽ بي.ايڊ ڪيائين، انهي کانپوءِ جڏهن شيخ اياز سنڌ يونيورسٽي جو وي سي ٿيو ته کيس گهرائي سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ نوڪري ڏنائين. انهن ڏينهن جو ذڪر ڪندي عبدالقادر جوڻيجو چوي ٿو:
1976ع جو زمانو هو، آئون گهر ويٺو هئس ته اطلاع مليم ته منهنجو حيدرآباد کان آيل مهمان بيٺو آهي، مليو مانس خبرون چاروون ٿيون، چيائين ته توکي سنڌ يونيورسٽيءَ جي وائيس چانسلر شيخ اياز گهرايو آهي، ڄامشوري پهتس ته هڪڙي ئي ڏينهن ۾ شيخ اياز آرڊر ڪڍي مون کي سنڌالاجي ۾ پبليڪيشن آفيسر مقرر ڪيو.6 مهينن کانپوءِ پاڻهي 16مان 17هون گريڊ ڏنائين“.
اڳتي هلي کيس سنڌلاجي جو ڊائريڪٽر مقرر ڪيو ويو.
ادب ۾ آمد:
عبدالقادر جوڻيجي پهرين اردو ادب پڙهڻ سان شروعات ڪئي پوءِ سنڌي ادب پڙهڻ لڳو. هن پهرين ڪهاڻي 1964ع ۾ ”مٺ مٺ سورن“ لکي، جيڪا حميد سنڌي ”روح رهاڻ“ رسالي ۾ شايع ڪئي. لکڻ جي محرڪ جذبي جي حوالي سان عبدالقادر هڪ انٽرويو ۾ چيو:
”پڙهندي پڙهندي مون سوچيو ته جن ماڻهن اهي شيون لکيون آهن ته اهي ڪي آسمان مان ڪونه لٿا آهن. آئون ڇو نٿو اهڙيون ڳالهيون لکي سگهان، گهر ويٺي ليکڪ ٿي ويس. لکڻ جا ٻيا سبب به آهن. ننڍي هوندي جڏهن آئون ٿاڻن ۾ رهندو هئس ته پهه پچائيندو هئس. ڪو ڀاءُ ۽ ڀيڻ نه هئڻ ڪري پهه پچائڻ خود هڪ ڪهاڻي جوڙي ٿو. هاڻي مون کي خبر پئي آهي ته دنيا جاسڀئي وڏا ليکڪ ننڍپڻ ۾ ”ادبي ڊريمنگ“ جو شڪار رهيا آهن. ماسترن جا موچڙا کاڌا اٿن. اڪيلائپ جو شڪار رهيا آهن. ڪافڪا جهڙي رائيٽر کي هڪڙي ماستر ريپ به ڪيو. گهڻا ليکڪ ننڍپڻ ۾ بيمارين جو شڪار پڻ رهيا آهن. اهي محروميون اڪيلايون ۽ خواب گڏجي ڪهاڻي، ناول ۽ ڊراما لکائيندا آهن“.
اڳتي عبدالقادر جوڻيجو سنڌي ڪهاڻي، ڊرامي،ترجمي ۽ شوبز جو وڏو نالو بڻجي ويو. سندس ڪهاڻين جا هيستائين ٽي مجموعا (1)واٽون راتيون ۽ رول (2)ويندڙ وهي لهندڙ سج (1981ع) (3)سونو روپو سج،ڇپجي چڪا آهن. عبدالقادر جوڻيجي جون ڪجهه ڪهاڻيون اردو، هندي، گجراتي، پنجابي ۽ چيني زبانن ۾ پڻ ترجمو ٿي چڪيون آهن.
عبدالقادرجوڻيجي جو ڪهاڻين تي رايو ڏيندي ”ويندڙ وهي لهندڙ سج“ جي مهاڳ ۾ حميد سنڌي لکي ٿو:
”قادر جي هر ڪهاڻي سنڌ آهي، هر ڪردار سنڌ جي صدين جي سودائن ۾ ڦاٿل اهو پراڻو ماڻهو آهي، جيڪو دراوڙي دور کان آرين جي دور تائين ۽ آرين جي دور کان واپس دراوڙي دور ڏانهن موٽندڙ ماڻهو آهي. هاڻ اهو ئي سندس بُت اگهاڙو آهي. اهي ئي پٿر ۽ ٽامي جي دور جا هٿيار اٿس، .اهي ئي پڪا ۽ پيرون، جهپون هڻي لاهي ٿو. اهو ڀٽون، مڙها، ڪنڀٽ، ڳاڱيون، تڙ ۽ چونئرا سندس مقدر آهن. سندس دائمي قدر ڪٿي به ته نه ٿيا آهن، جڏهن به سندس قدرن تي حملو ٿيو آهي ته سندس ڪردار واچوڙي وانگر وريا آهن. ڪٿي منفي انداز ۾ ته ڪٿي مثبتي انداز“.
ترجما:
ڪهاڻيو لکڻ کانسواءِ عبدالقادر جوڻيجي ترجما به ڪيا آهن. انهي جو ذڪر ڪندي هو لکي ٿو:
”لکڻ اڳي منهنجو شوق هو، هاڻي عادت بڻجي پئي آهي. عادت محبوبا نه آهي، ان ڪري صرف ايندي آهي ۽ ويندي نه آهي. سو جيسين چار پنا ڪارا نه ڪريان، تيستائين چُپ ئي نه اچيم، پر تخليق محبوبا وانگر آهي، ايندي آهي، سلام ڪندي آهي، ڀر ۾ ويهندي آهي، دل۽ دماغ مٿان وسڻ شروع ڪندي آهي ۽ پوءِ هڪڙو ڏينهن اهڙو ايندو آهي، جڏهن موڪلاڻي ڪري رواني ٿي ويندي آهي، سو جيستائين تخليق موٽ کائي، تيستائين ماڻهو پنهنجي عادت ڪيئن پوري ڪري ۽ دل کي ڪيئن وندرائي؟ بس دل کي وندرائڻ جو هڪڙو ئي طريقو وڃي بچي ٿو ته ٻين جي تخليق سان دل وندرائي يعني اهي پڙهي به گڏو گڏ چار پنا ڪارا ڪرڻ لاءِ انهن کي ترجمو ڪرڻ ويهي. پر اهڙا ڪتاب ترجمو ڪرڻ لاءِ تخليق وارو ساڳيو سرتال کپي. انهي ڪري ڪوشش ڪري ترجمي ڪرڻ لاءِ اهڙا ڪتاب چونڊيندو آهيان، جيڪي لائيٽ سُرن ۾ هجن ۽ اندر ۾ مچ ٻارڻ جي بدران رڳو وندرائين. ماڻهو پاڻ به وندري پوي ۽ پڙهڻ وارو به. سو اهڙي قسم جا ٽي چار هلڪا ڪتاب ترجمي ڪرڻ لاءِ هر وقت منهنجي اڳيان هوندا آهن.“
[[زمرو:1945ع جون پيدائشون]]
| |||