الله: جي ورجائن ۾ تفاوت
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
KaleemBot (بحث | ڀاڱيداريون) م Bot: Automated text replacement (-File: +فائل:) |
KaleemBot (بحث | ڀاڱيداريون) م خودڪار: اضافو زمرا +ڳنڌڻو+ترتيب+صفائي (14.9 core): + زمرو:اسلامي اصطلاح |
||
سِٽَ 2:
[[فائل:نام اللہ.jpg|150px|thumb|]]
'''الله''' عربي زبان ۾ خالق لاءِ استعمال ٿيندڙ لفظ آهي. جيڪو انگريزي زبان جي لفظ God جو متبادل آهي. هي لفظ صرف مسلمانن تائين محدود نه آهي پر وچ اوڀر ۽ ٻين اسلامي ملڪن ۾ رهندڙ غير مسلمان به استعمال ڪندا آهن.
مسلمان الله کي سڄي ڪائنات جو خالق ۽ مالڪ سمجهن ٿا ۽ دعويٰ ڪن ٿا ته قرآن محمد جو نه پر الله جو لکيل ڪتاب آهي. قرآن جي پهرين سورت سورت الفاتحه ۾ بيان آهي ته؛
سِٽَ 18:
مسلمان الله جي عبادت ڪندا آهن ۽ پاڻ کان علاوه ٻين مذهبن وارن کي الله وحد هو لا شريڪ له جي عبادت ڪرڻ جي دعوت ڏيندا آهن.
(عربي ٻوليءَ جو لفظ) خدا تعاليٰ جو ذاتي نالو (لفظي معنيٰ = عبادت ڪرڻ). -الله- جي ذات اعليٰ ۽ بلندترين آهي. قرآن شريف ۾ ”-الله-“ جو لفظ 2697 ڀير آيو آهي. ابن العربيءَ جو قول آهي ته ”-الله-“ جو اسم علم آهي ۽ انهيءَ برحق معبود تي دلالت ڪري ٿو، جنهن ۾ سڀ حقائق وجوديہ موجود آهن. ”-الله-“ ذات -باري- تعاليٰ جو -اسم اعظم- آهي: ”-الله- لا الہ الا هو وحده“. گهڻن عارفن جو اهوئي خيال آهي. علامه بيضاويءَ جو چوڻ آهي ته ”-الله-“ جو لفظ ’-الله-‘ مان مشتق آهي. ابوالهيثم کان جڏهن ’-الله-‘ جي اسم جي لغوي -تحقيق- جي -باري- ۾ پڇيو ويو ته هن چيو ته ”حقيقت ۾ ’الاه‘ هو، ال تعريف داخل ڪيو ويو ته -الله- ٿي ويو. يعني ٻه متحرڪ لام هڪڙي هنڌ گڏجي ويا، انهيءَ ڪري هڪڙو لام ٻئي ۾ مدغم ٿي ويو ۽ ’-الله-‘ ٿي ويو.“ البيضاويءَ جو اهو چوڻ آهي ته اصل ۾ هي صفاتي نالو هو، مگر جڏهن -الله- جي ذات سان مختص ٿيو، تڏهن -الله- جي ذات کان سواءِ ٻئي ڪنهن لاءِ استعمال نٿو ٿئي. تڏهن هن کي اسم عَلَمَ جي حيثيت حاصل ٿي وئي. انهيءَ سلسلي ۾ قاضي شهاب الدين الخفاجيءَ جو هيءُ قول آهي ته ”-الله-“ جو اصل يا اشتقاق يا -ان- جي عربي غير عربي هئڻ جي -باري- ۾ ڪئين قول آهن ۽ انهن ۾ اختلاف آهي. جيتوڻيڪ چيو ويو ته جيئن انساني عقل خدا جي ذات ۽ صفات جي -باري- ۾ ٺوڪرون کائيندو رهيو آهي، اهڙيءَ طرح لفظ ’-الله-‘ بابت پڻ ششدر ٿي ويو آهي، ڇو ته هن لفظ ۾ به -ان- جي صفاتي نوراني شعاعن جو عڪس آهي، جنهن جي ڪري -اهل- بصارت ۽ بصيرت حيرت زده آهن.
ڪي عالم لفظ ’-الله-‘ کي سامي زبان جو لفظ ڄاڻائين ٿا، مگر انهيءَ -باري- ۾ يقين سان ڪجهه چئي نٿو سگهجي. دراصل سامي ٻولين ۾ ڪي اهڙا لفظ مشابهت رکندڙ هم معنيٰ هوندا آهن. الزبيدي چوي ٿو ته ’-الله-‘ جو ’الف‘ حذف ڪري نٿو سگهجي، بلڪ الف سميت سڄي لفظ مان ئي ’-الله-‘ جو مقدس نالو بنجي ٿو. ٻيو ته ’-الله-‘ انهن اسمن مان آهي، -جن- جي فعل مان اشتقاق -جائز- ڪونهي. -ان- جي برعڪس ’رحمان‘ ۽ ’رحيم‘ جي فعل مان اشتقاق ٺهي سگهندو آهي. زبيدي چوي ٿو ته صحيح قول آهي ته ’-الله-‘ -ان- ذات جو اسم علم آهي، جو واجب الوجود آهي ۽ جنهن ۾ سڀئي صفتون ڪمال انداز ۾ جمع آهن ۽ هيءُ غيرمشتق هوندو آهي.
”-الله-“ اسم ذات آهي ۽ ذات باريءَ جي نالي لاءِ اهڙو موزون لفظ دنيا جي ڪنهن به ٻوليءَ ۾ موجود ناهي. اهو لفظ ذات -باري- تعاليٰ جي سلبي مفهوم سان گڏ ايجابي مفهوم کي به جامعيت سان ادا ڪري ٿو. -ان- مان هڪ طرف سڀني باطل معبودن جي نفي ٿئي ٿي ته ٻئي طرف انهيءَ هستيءَ جي -اثبات- ٿئي ٿي، جنهن لاءِ قرآن شريف ۾ آهي ته ”-الله- هڪڙو ئي ته آهي“.
▲(عربي ٻوليءَ جو لفظ) خدا تعاليٰ جو ذاتي نالو (لفظي معنيٰ = عبادت ڪرڻ). -الله- جي ذات اعليٰ ۽ بلندترين آهي. قرآن شريف ۾ ”-الله-“ جو لفظ 2697 ڀير آيو آهي. ابن العربيءَ جو قول آهي ته ”-الله-“ جو اسم علم آهي ۽ انهيءَ برحق معبود تي دلالت ڪري ٿو، جنهن ۾ سڀ حقائق وجوديہ موجود آهن. ”-الله-“ ذات -باري- تعاليٰ جو -اسم اعظم- آهي: ”-الله- لا الہ الا هو وحده“. گهڻن عارفن جو اهوئي خيال آهي. علامه بيضاويءَ جو چوڻ آهي ته ”-الله-“ جو لفظ ’-الله-‘ مان مشتق آهي. ابوالهيثم کان جڏهن ’-الله-‘ جي اسم جي لغوي -تحقيق- جي -باري- ۾ پڇيو ويو ته هن چيو ته ”حقيقت ۾ ’الاه‘ هو، ال تعريف داخل ڪيو ويو ته -الله- ٿي ويو. يعني ٻه متحرڪ لام هڪڙي هنڌ گڏجي ويا، انهيءَ ڪري هڪڙو لام ٻئي ۾ مدغم ٿي ويو ۽ ’-الله-‘ ٿي ويو.“ البيضاويءَ جو اهو چوڻ آهي ته اصل ۾ هي صفاتي نالو هو، مگر جڏهن -الله- جي ذات سان مختص ٿيو، تڏهن -الله- جي ذات کان سواءِ ٻئي ڪنهن لاءِ استعمال نٿو ٿئي. تڏهن هن کي اسم عَلَمَ جي حيثيت حاصل ٿي وئي. انهيءَ سلسلي ۾ قاضي شهاب الدين الخفاجيءَ جو هيءُ قول آهي ته ”-الله-“ جو اصل يا اشتقاق يا -ان- جي عربي غير عربي هئڻ جي -باري- ۾ ڪئين قول آهن ۽ انهن ۾ اختلاف آهي. جيتوڻيڪ چيو ويو ته جيئن انساني عقل خدا جي ذات ۽ صفات جي -باري- ۾ ٺوڪرون کائيندو رهيو آهي، اهڙيءَ طرح لفظ ’-الله-‘ بابت پڻ ششدر ٿي ويو آهي، ڇو ته هن لفظ ۾ به -ان- جي صفاتي نوراني شعاعن جو عڪس آهي، جنهن جي ڪري -اهل- بصارت ۽ بصيرت حيرت زده آهن.
”-الله-“ جي صفتن يعني -تخليق-، ربوبيت ۽ قدرت ڪاملہ جو ادراڪ ته ٿي سگهي ٿو، پر ذات جي حقيقت -انسان- جي علم ۽ فهم کان بالا آهي. مسلمان انهيءَ پاڪ نالي سان گڏ تعظيمي لفظن (تبارڪ و تعاليٰ، جل جلالہ وغيره) جو اضافو ڪندا آهن. (وڌيڪ تفصيل لاءِ ڏسو ”خدا“).<ref>[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=
▲ڪي عالم لفظ ’-الله-‘ کي سامي زبان جو لفظ ڄاڻائين ٿا، مگر انهيءَ -باري- ۾ يقين سان ڪجهه چئي نٿو سگهجي. دراصل سامي ٻولين ۾ ڪي اهڙا لفظ مشابهت رکندڙ هم معنيٰ هوندا آهن. الزبيدي چوي ٿو ته ’-الله-‘ جو ’الف‘ حذف ڪري نٿو سگهجي، بلڪ الف سميت سڄي لفظ مان ئي ’-الله-‘ جو مقدس نالو بنجي ٿو. ٻيو ته ’-الله-‘ انهن اسمن مان آهي، -جن- جي فعل مان اشتقاق -جائز- ڪونهي. -ان- جي برعڪس ’رحمان‘ ۽ ’رحيم‘ جي فعل مان اشتقاق ٺهي سگهندو آهي. زبيدي چوي ٿو ته صحيح قول آهي ته ’-الله-‘ -ان- ذات جو اسم علم آهي، جو واجب الوجود آهي ۽ جنهن ۾ سڀئي صفتون ڪمال انداز ۾ جمع آهن ۽ هيءُ غيرمشتق هوندو آهي.
▲”-الله-“ اسم ذات آهي ۽ ذات باريءَ جي نالي لاءِ اهڙو موزون لفظ دنيا جي ڪنهن به ٻوليءَ ۾ موجود ناهي. اهو لفظ ذات -باري- تعاليٰ جي سلبي مفهوم سان گڏ ايجابي مفهوم کي به جامعيت سان ادا ڪري ٿو. -ان- مان هڪ طرف سڀني باطل معبودن جي نفي ٿئي ٿي ته ٻئي طرف انهيءَ هستيءَ جي -اثبات- ٿئي ٿي، جنهن لاءِ قرآن شريف ۾ آهي ته ”-الله- هڪڙو ئي ته آهي“.
▲”-الله-“ جي صفتن يعني -تخليق-، ربوبيت ۽ قدرت ڪاملہ جو ادراڪ ته ٿي سگهي ٿو، پر ذات جي حقيقت -انسان- جي علم ۽ فهم کان بالا آهي. مسلمان انهيءَ پاڪ نالي سان گڏ تعظيمي لفظن (تبارڪ و تعاليٰ، جل جلالہ وغيره) جو اضافو ڪندا آهن. (وڌيڪ تفصيل لاءِ ڏسو ”خدا“).<ref>[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87 الله : (Sindhianaسنڌيانا)<!-- Bot generated title -->]</ref>
خدا جي دين جو اعلان هر دور ۾ سڀني نبين سڳورن جي ذريعي ڪيو ويو آهي. '''انجيل مقدس''' ۾ اها ئي ڳالهه '''حضرت مسيح''' جي زبان مان هنن لفظ ۾ آئي آهي:
Line 29 ⟶ 28:
قرآن شريف ۾ ارشاد ٿيو آهي ته:
اَللّٰہُ الَّذِیۡ رَفَعَ السَّمٰوٰتِ بِغَیۡرِ عَمَدٍ تَرَوۡنَہَا ثُمَّ اسۡتَوٰی عَلَی الۡعَرۡشِ
وَ سَخَّرَ الشَّمۡسَ وَ الۡقَمَرَ ؕ کُلٌّ یَّجۡرِیۡ لِاَجَلٍ
لَعَلَّکُمۡ بِلِقَآءِ رَبِّکُمۡ تُوۡقِنُوۡنَ (الرعد: 2)
”الله اهو آهي جنهن ٿنڀن کان سواءِ آسمانن کي مٿانهون ڪيو اٿس، جنهن کي توهان ڏسو ٿا. پوءِ عرش تي قائم ٿيو ۽ سج ۽ چنڊ کي پنهنجي پنهنجي ڪم ۾ لڳايو اٿس. هو هڪ مقرر مدت تائين هلي ٿو (هو) ڪم جي تدبير ڪري ٿو ۽ نشانين کي کولي بيان ڪري ٿو ته من توهان پنهنجي پالڻهار سان ملڻ جو يقين ڪيو.“<ref>[http://books.sindhsalamat.com/book.php?book_id=307 انسانيت جي تعمير (مولانا وحيد الدين خان / خالد ڀٽي) | سنڌ سلامت ڪتاب گهر<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>ڪتاب: انسانيت جي تعمير ، مولانا وحيد الدين خان</ref>
== بڻ بنياد ==
Line 245 ⟶ 242:
|}
انهن نالن جي نسبت سان [[ڀڳوان شري رجنيش]] جو هڪ مشهور ڪتاب [[Ninety Nine name of nothing]] پڻ لکيل آهي.
{{اسماء الحسنى}}
{{حوالا}}
[[زمرو:اسلام]]
[[زمرو:اسلامي اصطلاح]]
[[زمرو:مذهب]]
| |||