وڪيپيڊيا

فيصل آباد: جي ورجائن ۾ تفاوت

دلچسپ نموني سوانح جهانگهيو
← اڳوڻو تفاوتاڃا نئين سنوار ←
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
وزيوئلوڪي‌متن
م Bot: Automated text replacement (-File: +فائل:)
م خودڪار: اضافو زمرا +ترتيب+صفائي (14.9 core): + زمرو:پنجاب (پاڪستان) جا آباد مقام
سِٽَ 2:
<!--See Template:Infobox settlement for additional fields that may be available-->
<!--See the Table at Infobox settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ---------------->
|name =فيصل آباد
|official_name =
سِٽَ 10:
|etymology = شاھ فيصل جو شھر
|settlement_type = [[ميونسيپل ڪارپوريشن]]
<!-- images and maps ----------->
|image_skyline = Clocktower Faisalabad, Panorama.jpg
|imagesize = 325
سِٽَ 30:
|pushpin_map_caption = فيصل آباد جو مقام
|pushpin_mapsize =
<!-- Location ------------------>
|subdivision_type =ملڪ
|subdivision_name = {{flag|پاڪستان}}
سِٽَ 56:
|p1 =
|p2 = <!-- etc. up to p50: for separate parts to be listed-->
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type = مڪاني حڪومت
سِٽَ 86:
|population_footnotes =
|population_note = <ref>{{cite web |url=
cite web|url=http://www.pbs.gov.pk/content/provisional-summary-results-6th-population-and-housing-census-2017 }}</ref>
|population_total = 3,203,846
|population_density_sq_mi = auto
سِٽَ 92:
|population_blank1_title = شھر واسين جو نالو
|population_blank1 = فيصل آبادي
|timezone = [[پاڪستان جو معياري وقت ]]
|utc_offset = +05:00
|timezone_DST =
سِٽَ 106:
|website =
}}
'''فيصل آباد'''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''Faisalabad'''}} {{IPAc-en|lang|pron|f|ɑːɑ:|ɪ|s|ɑːɑ:|l|ˌ|b|ɑːɑ:|d}}; پاڪستان جو ٽيون ۽ پنجاب جو ٻيون وڏو شھر آھي جيڪو 1977 تائين لائل پور ('''Lyallpur''') جي نالي سان مشھور ھو پوءِ ان جو نالو [[شاھ فيصل (سعودي عرب) | شاھ فيصل]] جي نالي تي فيصل آباد رکيو ويو.▼
 
== تفصيلي تعارف ==▼
▲'''فيصل آباد'''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''Faisalabad'''}} {{IPAc-en|lang|pron|f|ɑː|ɪ|s|ɑː|l|ˌ|b|ɑː|d}}; پاڪستان جو ٽيون ۽ پنجاب جو ٻيون وڏو شھر آھي جيڪو 1977 تائين لائل پور ('''Lyallpur''') جي نالي سان مشھور ھو پوءِ ان جو نالو [[شاھ فيصل (سعودي عرب) | شاھ فيصل]] جي نالي تي فيصل آباد رکيو ويو.
برٽش انڊيا جي دؤر ۾ قائم ٿيل ھي شھر پھرين شھرن مان ھڪ شھر ھو جيڪو منصوبہ بندي سان ٺاھيو ويو ھو. ھن وقت ميٽروپولس جي حيثيت وارو ھي شھر فيصل آباد ضلعي ۽ فيصل آباد ڊويژن جو صدر مقام آهي. فيصل آباد ضلعي جي ايراضي 5856 چورس ڪلوميٽر آهي <ref>{{cite web |url=http://www.fcci.com.pk/a-histroty-of-faisalabad-city.html}}</ref> فيصل آباد ڊولپمينٽ اٿارٽي (FDA) جي ڪنٽرول وارو علائقو 1280 چورس ڪلوميٽر آهي. <ref>{{cite web|url=http://www.lawsofpakistan.com/faisalabad-geography-city-district-government-towns-of-faisalabad}}</ref><ref>{{cite report | url=https://www.scribd.com/book/50333273 }}</ref>▼
 
▲==تفصيلي تعارف==
▲برٽش انڊيا جي دؤر ۾ قائم ٿيل ھي شھر پھرين شھرن مان ھڪ شھر ھو جيڪو منصوبہ بندي سان ٺاھيو ويو ھو. ھن وقت ميٽروپولس جي حيثيت وارو ھي شھر فيصل آباد ضلعي ۽ فيصل آباد ڊويژن جو صدر مقام آهي. فيصل آباد ضلعي جي ايراضي 5856 چورس ڪلوميٽر آهي <ref>{{cite web |url=http://www.fcci.com.pk/a-histroty-of-faisalabad-city.html}}</ref> فيصل آباد ڊولپمينٽ اٿارٽي (FDA) جي ڪنٽرول وارو علائقو 1280 چورس ڪلوميٽر آهي. <ref>{{cite web|url=http://www.lawsofpakistan.com/faisalabad-geography-city-district-government-towns-of-faisalabad}}</ref><ref>{{cite report | url=https://www.scribd.com/book/50333273 }}</ref>
> فيصل آباد جي بيھڪ پنجاب جي وچ ۾ ھجڻ ڪري چؤطرف سموري پنجاب سان روڊن ريلوي لائين ۽ ھوائي رستن ذريعي ڳنڌيل آھي جنھن ڪري ھي شھر صنعت ۽ پيداواري ورھاست جو ھڪ وڏو مرڪز ٿي ويو آهي.<ref>{{cite web|url=http://gcuf.edu.pk/about/the-city-faisalabad/|title=The City Faisalabad – GCUF|publisher=|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150424053923/http://gcuf.edu.pk/about/the-city-faisalabad/|archivedate=24 April 2015|df=dmy-all}}</ref> ان کي تنھن ڪري پاڪستان جو مانچسٽر چوندا آهن <ref>{{cite report |date=2005 |title=International Conference on Soil Sustainability and Food Security |url=http://uaf.edu.pk/downloads/2nd_path/Brochure_SSFS_2015.pdf |publisher=University of Agriculture, Faisalabad |access-
date=7 June 2016}}</ref><ref>{{cite book |page=57 |title=Pakistan: Nationalism Without A Nation |first=Christophe |last=Jaffrelot |authorlink=Christophe Jaffrelot |publisher=Zed Books |year=2002 |isbn=978-1-84277-117-4 |url=https://books.google.com/books?id=I2avL3aZzSEC&pg=PA57}}</ref>
پنجاب جي جي.ڊي.پي. جو 20 سيڪڙو حصو ڏيندڙ ھن شھر جي جي.ڊي.پي.20.5 بلين ڊالر آهي <ref>{{cite web| url=http://www.pbit.gop.pk/punjab_at_glance }}</ref> ھن جي پسگردائيءَ پن زراعت جو مرڪز آھي جتي جون زمينون چناب نديءَ سان سيراب ٿين ٿيون. ڪپھ، ڪڻڪ، ڪمند، مڪئي، مختلف سبزيون ۽ ميوا ھتي ڪثرت سان پوکيا وڃن ٿا.شھر ۾ وڏا ريلوي جا انجينيئرنگ ورڪشاپ، کنڊ ۽ ڪپڙي جا ڪارخانا واقع آھن. سپر فاسفيٽ جي پيداوار جو مرڪز آھي. ان کان علاوه زرعي اوزارن، پني، گھ جي صنعت جو پڻ مرڪز آھي. ھتي جي صنعت۽ واپار جي نگراني لاءِ [[فيصل آباد چيمبر آف ڪامرس اينڊ انڊسٽري ]] جيڪو پاڪستان جي [[فيڊريشن آف چيمبر آف ڪامرس اينڊ انڊسٽري]] کي رپورٽ ڏيندو آهي ادارو موجود آهي. شھر کي ھڪ وسيع [[ڊراء پورٽ]] آهي. ھن شھر ۾ [[فيصل آباد انٽرنيشنل ايئرپورٽ|بين الاقوامي ايئرپورٽ]] پڻ واقع آهي. ھن شھر جي تعليمي ادارن ۾ [[زرعي يونيورسٽي فيصل آباد|ايگريڪلچرل يونيورسٽي]], گورنمينٽ ڪاليج يونيورسٽي، [[ايوب ايگريڪلچرل ريسرچ انسٽيٽيوٽ]]،[[بيڪن ھائوس اسڪول سسٽم آف پاڪستان|بيڪن هائوس اسڪول]]، [[ڊويزنل پبلڪ اسڪول فيصل آباد]] ۽ [[نيشنل ٽيڪسٽائيل يونيورسٽي]] واقع آھن.ھتي راندين لاء اقبال اسٽيڊيم پڻ واقع آهي ۽ ان سان تعلق رکندڙ ھن شھر جي ڪرڪيٽ ٽيم جو نالو [[فيصل آباد وولوز]] (Faisalabad Wolves) آھي.ھتان جي ھاڪي ج ٽيم ۽ سنوڪر جا رانديگر ملڪ ۾ ۽ ملڪ کان ٻاهر شھرت حاصل ڪئي <ref>{{cite web|url=http://www.pakistantoday.com.pk/2012/11/08/sports/punjab-international-sports-festival-begin }}</ref>
 
== فيصل آباد جي تاريخ ==
Line 130 ⟶ 129:
}}
 
پراڻو لائلپور شھر انگريزن جي دؤر ۾ جھنگ ضلعي جو تعلقو ھيو ۽ 1904 ۾ کيس ضلعي جو درجو مليو<ref>{{cite web|url=http://punjab.gov.pk/faisalabad_history}}
</ref> ھن شھر جو نالو پنجاب جي ليفٽننٽ گورنر سر [[جيمز براڊ ووڊ لائل ]](James Broadwood Lyall) جي لوئر پنجاب جي چناب واري وادي ۾ آبادڪاري وارين ڪوششن جي نتيجي ۾ سندس ياد ۾ رکيو ويو.<ref>{{cite journal |url=http://www.asb.org.pk/faisalabadprofile.doc}}</ref> ان جو خاندان وارو نالو لائل ۽ پور ملائي لائلپور نالو ٺاھيو ويو. لفظ پور سنسڪرت ٻوليءَ جو لفظ آهي جنھن جي معني آهي شھر. اھڙي طرح ان نالي جي معني ھئي لائل جو شھر <ref>{{cite web|url=http://spokensanskrit.de/index.php?tinput=pur&script=&direction=SE&link=yes}}</ref> ستر واري ڏهاڪي ۾ پاڪستان جي حڪومت ھن شھر جو نالو سعودي عرب جي بادشاھ فيصل جي نالي تي فيصل آباد رکيو جنھن جي معني آهي فيصل جو شھر <ref>{{cite web|url=http://www.fcci.com.pk/a-
histroty-of-faisalabad city.html}}- https://www.tuf.edu.pk/course-detail/doctor-of-pharmacy</ref>
 
Line 140 ⟶ 139:
|caption1=پنجاب جو 1909 جو نقشو
|image2=Partition of India 1947 en.svg
|caption2= انڊيا جي 1947 ۾ تقسيم کان پوءِ جو نقشو }}
 
ارڙهين صديءَ ۾ مغلن جي بادشاھت جي خاتمي جي ڪري بينگال کان پنجاب تائين صوبن جي سياسي ۽ معاشي زوال اڳتي هلي پنجاب جي بہ تقسيم جو سبب بڻيو .<ref>{{cite web|url=http://afe.easia.columbia.edu/main_pop/kpct/ct_south.htm}}</ref> سال 1880 ۾ ھڪ انگريز آفيسر پوھم ينگ[[آرڊر آف انڊين ايمپائر|OIE]] موجوده شھر جي جاء تي باقاعده نئون شھر جوڙڻ جي تجويز پيش ڪئي جنھن جو نقشو ھن برطانيا جي جھنڊي يونين جيڪ جي نموني تي ٺاھيو نقشي مطابق شھر جي وچ ۾ گھنٽا گھر(clock tower) ھو جتان يونين جيڪ جي پٽن وانگر اٺ روڊ چؤطرف نڪرن پيا .<ref>{{cite web|url=http://faisalabad.dc.lhc.gov.pk/PublicPages/HistoryOfDistrict.aspx }}</ref> جنھن جي سر جيمز براڊ ووڊ لائل حمايت ڪئي اھڙي طرح لائلپور نالي سان نئين شھر جي تعمير شروع ٿي جنھن جو 1979 ۾ جنھن جو نالو فيصل آباد رکيو ويو.<ref>{{cite web|url=http://fcci.com.pk/rte/The-Economy-of-Faisalabad.pdf | publisher=Faisalabad Chamber of Commerce & Industry }}</ref> سال 1892 ۾ لائلپور تعلقي جي زرعي پيداوار جي اضافي سان ھن شھر کي برٽش ريلوي نيٽورڪ سان ڳنڍڻ لاءِ وزيرآباد ۽ لائلپور وچ ۾ ريلوي لائن وڇائڻ شروع ڪئي جيڪو ڪم 1895 ۾ مڪمل ٿيو.<ref>{{cite web | url=http://www.socsci.uci.edu/~dbogart/indraileconachieve.pdf }}</ref> Construction of the rail سال 1896 ۾ لائلپور جھنگ ضلعي جي تحصيل ھو.انوقت ان ضلعي جي ٻين تحصيلن ۾ جھنگ تحصيل کانسواءِ گوجرانوالا ۽ ساھيوال جون تحصيلون بہ شامل ھيا. 1904 ۾ لائلپور تحصيل کي ضلعي جو درجو ڏئي ان ۾ لائلپور تحصيل کان علاوه سمندري ، ٽوبہ ٽيڪ سنگھ تحصيلن سان گڏوگڏ سب تحصيل جڙانوالا شامل ڪيون ويون. جڙانوالا کي بہ جلد ئي تحصيل جو درجو ڏنو ويو.<ref name="Gazetteer">{{cite journal | url=https://books.google.com/?id=sTS2AAAAIAAJ&lpg=PA220&dq=1906%20the%20new%20district%20of%20Lyallpur&pg=PA220#v=onepage&q=1906%20the%20new%20district%20of%20Lyallpur&f=false | title=Imperial Gazetteer of India | year=1908 | volume=2 | pages=220–223 | publisher=Superintendent of Government Printing}}</ref> 1906 ۾ پنجاب ايگريڪلچرل ڪاليج اينڊ انسٽيٽيوٽ قائم ڪيو ويو جنھن کي بعد ۾ زرعي يونيورسٽي جو درجو ڏنو ويو ھو. شروع ۾ شھر جي سنڀال لاء ٽائون ڪميٽي ڪم ڪندي ھئي جنھن کي 1909 ۾ ميونسپل ڪميٽي جو درجو ڏنو ويو. ھي شھر آھستي آھستي زرعي اوزارن ۽ اناج جو مرڪز ٿي ويو .<ref name="Anwar">{{cite book | url=https://books.google.com/?id=fNUaBgAAQBAJ&pg=PT119&lpg=PT119&dq=1930s+in+Faisalabad#v=onepage&q=1930s%20in%20Faisalabad&f=false | title=Infrastructure Redux: Crisis, Progress in Industrial Pakistan & Beyond | publisher=Palgrave Macmillan | author=Nausheen Anwar | year=2014 | page=119 | location=Pakistan | isbn=978-1-137-44818-7}}</ref> 1930واري ڏھاڪي ۾ ھتي ٽيڪسٽائيل انڊسٽري ۽ فوڊ پروسيسنگ، فلور ملن جي ننڍين صنعتن جو آغاز ٿي چڪو ھو.
 
== پاڪستان جي قيام کان پوءِ ==
 
[[فائل:Lady Mountbatten among the Hindu evacuees at the Punjab Scouts Camp, Layallpur during partition of India.jpg|thumb|220px|[[ايڊوينا مائونٽ بيٽن]] تقسيم ھند وقت لائلپور جي پنجاب اسڪائوٽس ۾ ھندو پناهگيرن سان گڏ ڪيمپ]]
Line 150 ⟶ 149:
آگسٽ 1947 ۾ پاڪستان ۽ ڀارت جي قيام وقت ھندوستان جي تقسيم سان گڏ پنجاب بہ تقسيم ٿي ويو.اوڀر پنجاب ڀارت ۾ ۽ اولھ پنجاب پاڪستان ۾ شامل ڪيو ويو. 1977 ۾ ھن شھر جو نالو لائلپور مٽائي فيصل آباد رکيو ويو. 1985 ۾ ھي شھر ڊويزنل صدر مقام بڻيو . ھن نئين ڊويژن ۾ ٽي ضلعا :فيصل آباد، جھنگ ۽ ٽوبہ ٽيڪ سنگھ شامل ڪيا ويا. 1980 واري ڏھاڪي ۾ ھن شھر ۾ غيرملڪي سرمائيڪاري جو تيزي سان اضافو ٿيو<ref name="Tribune-26-April">{{cite web|url=http://tribune.com.pk/story/875965/business-ties-faisalabad-encourages-turkish-investment/|title=Business ties: Faisalabad encourages Turkish investment|date=26 April 2015|work=The Express Tribune}}</ref> ھتان جا ماڻھو ملڪ کان ٻاهر وڃڻ شروع ٿيا ۽ ٻاھرين دنيا سان باھمي تعلقات بھتر ٿيڻ جي ڪري ھتي فنڊنگ ۾ اضافو ٿيو ۽ ترقي ۾ واڌ آئي.
 
== شھر جو سياسي ۽ انتظامي ڍانچو ==
 
[[فائل:Faisalabad Admin.PNG|thumb| 200px | right ساڄو|فيصل آباد ۾ اٺ ضلعا آهن:
<br>
1. [[لائلپور]] ٽائون
<br />
2. [[مدينہ ٽائون]]
<br />
3. [[جناح ٽائون]]
<br />
4. [[اقبال ٽائون]]
<br />
5. [[چڪ جھمرا]] ٽائون
<br />
6. [[جڙانوالا]] ٽائون
<br />
7. [[سمندري]] ٽائون
<br />
8. [[ٽنڊليان والا]] ٽائون]]
]]
 
فيصل آباد کي لوڪل گورنمينٽ آرڊيننس 2001 ذريعي سٽي ڊسٽرڪٽ ۾ تبديل ڪيو ويو<ref name=PRC>{{cite report|url=http://prr.hec.gov.pk/Chapters/1671S-4.pdf| work= Pakistan Research Repository, Influence of the Development Plan on City Growth |publisher=Pakistan Higher Education Commission | title = Urban Management Initiatives in Pakistan | pages=84–85 | accessdate=19 January 2016}}</ref> جنھن ۾ سٽي گورنمينٽ جا ست شعبا آھن جن ۾ زراعت، [[ڪميونٽي ڊولپمينٽ]]، تعليم، فنانس ۽ پلاننگ، صحت، ميونسيپل سروسز، ۽ ورڪس اينڊ سروسز شامل آهن.ھر شعبي جو سربراھ ايگزيڪيوٽو ڊسٽرڪٽ آفيسر ھوندو آھي .<ref name=CDG>{{cite web|url=http://faisalabad.gov.pk/Home/Departments }}
</ref> جڏھن تہ ڊسٽرڪٽ ڪوآرڊينيشن آفيسر وري انھن سڀني انتظامي شعبن جي نگراني ڪندڙ سربراھ ھوندو آھي. سٽي ڊسٽرڪٽ کان علاوہ اٺ تحصيل ميونسپل ايڊمنسٽريشن پڻ آهن .<ref>{{cite web|url=http://faisalabad.gov.}}/Home/Town }}</ref> سٽي ڊسٽرڪٽ ۾ 118 يونين ڪاؤنسلون آهن جن جو ڪم سماجي معاشيات سان لاڳاپيل شمارياتي معلومات محفوظ ڪرڻ پڻ آھي.<ref>{{cite web|url=http://citypulse.com.pk/pakistangis/union-council-boundaries-of-faisalabad-city-2/ }}</ref>
 
== حوالا ==
 
{{حوالا|2}}
 
[[زمرو:پاڪستان جو شھر]]
[[زمرو:پنجاب (پاڪستان) جا آباد مقام]]
[[زمرو:پنجاب جو شھر]]
[[زمرو:فيصل آباد ڊويژن]]▼
[[زمرو:فيصل آباد ضلعو]]
▲[[زمرو:فيصل آباد ڊويژن]]
"https://sd.wikipedia.org/wiki/فيصل_آباد" تان ورتل