انسان: جي ورجائن ۾ تفاوت

ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
مسنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگ: 2017ع ذريعو سنوار
سنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار
سِٽَ 1:
{{speciesbox
| name = انسان<ref name=msw3>{{MSW3 Groves | pages = | id = 12100795}}</ref>
| image = Akha cropped hires.JPG <!--The choice of image has been discussed at length. Please don't change it without first obtaining consensus. Also used at Akha people (section Dress)-->
| image_caption = An [[adult]] human [[man|male]] (left) and [[woman|female]] (right) from the [[Akha people|Akha tribe]] in Northern [[Thailand]].
| taxon = Homo sapiens
| authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], 1758
| subdivision_ranks = [[Subspecies]]
| subdivision =
[[Extinct|{{extinct}}]]''[[Homo sapiens idaltu]]'' <small>White ''et al.'', 2003</small><br />
''[[Homo sapiens sapiens]]''
| range_map = World human population density map.png
| range_map_caption = ''[[Homo sapiens]]'' population density
| status = LC
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = <ref name=IUCN>{{Cite journal | author = Global Mammal Assessment Team | title = ''Homo sapiens'' | journal = [[The IUCN Red List of Threatened Species]] | volume = 2008 | page = e.T136584A4313662 | publisher = [[IUCN]] | date = 2008 | url = http://www.iucnredlist.org/details/136584/0 | doi = 10.2305/IUCN.UK.2008.RLTS.T136584A4313662.en | access-date = 14 January 2018 | deadurl = no | archiveurl = https://web.archive.org/web/20171207092900/http://www.iucnredlist.org/details/136584/0 | archivedate = 7 December 2017 | df = dmy-all }}</ref>
|synonyms =
{{collapsible list|bullets = true
|title=<small>Species synonymy</small><ref name=msw3 />
|''aethiopicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''americanus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''arabicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''aurignacensis''<br /><small>Klaatsch & Hauser, 1910</small>
|''australasicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''cafer''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''capensis''<br /><small>Broom, 1917</small>
|''columbicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''cro-magnonensis''<br /><small>Gregory, 1921</small>
|''drennani''<br /><small>Kleinschmidt, 1931</small>
|''eurafricanus''<br /><small>(Sergi, 1911)</small>
|''grimaldiensis''<br /><small>Gregory, 1921</small>
|''grimaldii''<br /><small>Lapouge, 1906</small>
|''hottentotus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''hyperboreus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''indicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''japeticus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''melaninus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''monstrosus''<br /><small>Linnaeus, 1758</small>
|''neptunianus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''palestinus''<br /><small>McCown & Keith, 1932</small>
|''patagonus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''priscus''<br /><small>Lapouge, 1899</small>
|''proto-aethiopicus''<br /><small>Giuffrida-Ruggeri, 1915</small>
|''scythicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''sinicus''<br /><small>Bory de St. Vincent, 1825</small>
|''spelaeus''<br /><small>Lapouge, 1899</small>
|''troglodytes''<br /><small>Linnaeus, 1758</small>
|''wadjakensis''<br /><small>Dubois, 1921</small>
}}
}}
'''انسان''' (Human) (سائنسي نالو: Homo sapiens) جو لفظ [[زمين]] تي ملندڙ ان انساني نسل جي لاءِ استعمال ڪيو ويندو آھي، جيڪا جنس [[انس|انس (homo)]] سان تعلق رکي ٿي ۽ [[دنيا|دنيا]] ۾ ملندڙ ٻين تمام تر انواع حيات کان برتر [[دماغ]] رکي ٿي۔ انسان چورائيندڙ مخلوق جي سڃاڻپ ان جي سڌي بناوٽ ا۽ ٻن [[ٽنگ|ٽنگن]] سان ھلڻ واري مخلوق جي طور تي با آساني ڪري سگھجي ٿي. وڌيڪ اھو تہ ھي نوعِ حياتِ انسان ھڪ [[معاشريات|معاشرتي]] مخلوق ھجڻ سان گڏوگڏ [[شعور|شعور (consciousness)]] ۽ [[ادراڪ|ادراڪ (cognition)]] ۾ ٻين تمام مخلوقن جي نسبت اعليٰ معيار تائين پھتل مخلوق آھي۔ انسان کي [[آدم عليه السلام|آدم]] جي مناسبت سان [[عربي ٻولي|عربي]] ۽ [[فارسي]] ۾ آدم به چيو ويندو آھي ۽ ان جي لاءِ بشر جو لفظ به استعمال ڪيو ٿو وڃي۔ آدم ۽ بشر جي طرح انسان جو لفظ به [[سنڌي]] ۾ [[عربي]] ٻوليءَ کان آيو آھي، ان ئي لفظ انس سان ناس ۽ مرڪب لفظ عوام الناس وغيره به تخليق ڪيا وڃن ٿا۔ [[قرآن]] ۾ به ھن نوع حيات جي لاءِ انسان سان گڏوگڏ ٻيا لفظ استعمال ٿيا آھن؛ جن ۾ ھڪ انس (سورۃ الرحمٰن [[آيت]] 39) به آھي۔
 
انسان، بشر يا اينٿروپڪ (Anthropic)، اصل ۾ يوناني اکر ‘anthrops’ مان نڪتل آهي، جنهن جي معنا آهي ماڻهو، پر هن لفظ مان مراد آهي سڀ کان آڳاٽو انسان. <ref>[http://dic.sindhila.edu.pk/define/Anthropic.php سنڌي آنلائين ڊڪشنري] پاران سنڌي لئنگئيج اٿارٽي، حيدرآباد</ref>
 
==ارتقا==
جنهن مخلوق کي '''انسان''' يا '''ماڻهو''' چئي سگهجي ٿو، اها ڌرتيءَ تي لڳ ڀڳ 2 ملين (20 لک) سالن کان رهندي پئي اچي. ڌرتيءَ جي عمر جي ڀيٽ ۾ 2 ملين سال اک ڇنڀ جي برابر آهن. زمين جي مجموعي عمر لڳ ڀڳ 4700 ملين سال آهي. جيڪڏهن فرض ڪجي ته ڌرتيءَ جي عمر فقط 24 ڪلاڪ آهي ته پوءِ ايئن چئبو ته ماڻهوءَ کي جنم ورتي اڃا هڪ منٽ به ڪونه ٿيو آهي. پر ان هڪ منٽ ۾ انسان ڪيڏا ڪم ڪيا آهن، ان جو ته ڪاٿو ئي ڪونهي. ان هڪ منٽ اندر هن دنيا جي عظيم ترين تهذيبن ۽ ثقافتن کي جنم ڏئي ڌرتيءَ کي عجيب رنگ بخشي ڇڏيو آهي.