اسم: جي ورجائن ۾ تفاوت
ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
مضمون کي بهتر بڻايو |
مضمون کي بهتر بڻايو |
||
سِٽَ 97:
{| class="wikitable"
|+اسم ذات جو جدول
|'''خاصيتون'''
|وفاداري
|نيڪي
سِٽَ 110:
|ايمانداري
|-
|'''حالتون'''
|ننڍپڻ
|ويڙھ
سِٽَ 123:
|جواني
|-
|'''ڪم'''
|پڙهڻ
|گھمڻ
سِٽَ 142:
== اسم جا وڌيڪ قسم ==
=== 1. اسم مصدر ===
مصدر جي
اهڙا اسم جيڪي فعل جي بڻ بنيادي صورت مان هجن، جن مان ڪنهن ڪم يا حالت جي معني ظاهر ٿئي ۽ سندس پڇاڙيءَ وارو اکر "ڻ" هجي اهڙن لفظن کي اسم مصدر چئبو آهي.
سِٽَ 150:
==== امر ====
امر جي
وصف؛ اهڙا لفظ جيڪي اڪثر ڪري حڪم ڪرڻ، عرض ڪرڻ مهل ڪم آڻبا آهن.
سِٽَ 166:
====== امر استقبال ======
* امر استقبال واحد؛ امر حال واحد ۾ "ج" ملائڻ سان يا امر حال واحد ۾ "جان" ملائڻ سان امر استقبال واحد ٺهندو آهي
* امر استقبال جمع؛ امر حال واحد ۾ "جو" ملائڻ سان امر استقبال جمع ٺهندو آهي.
سِٽَ 196:
|مار (آخر ۾ زير)
|ماريو
|مارج
|مارجان
|مارجو
سِٽَ 214:
|ڏسجو
|}
=== 2. اسم مشتق ===
مشتق جي لفظي معنى آهي ”چيرڻ“
وصف؛ اهڙا لفظ جيڪي فعل جي بنياد مان نڪتل هجن پر اسم يا صفت ٿي ڪم اچن، اهڙا لفظ ڳالهائڻ جي لفظن ۾ شمار نه هوندا آهن.
مثال طور؛ ايندڙ کي عزت ۽ ويندڙ کي مانُ ڏجي. ايندي هر ڪو سلام ڪري پر ويندي ڪو به نه پُڇي. ( ايندڙ، ويندڙ، ايندي، ويندي اسم ٿي ڪم آيل آهن جيڪي اچڻ ۽ وڃڻ مان جڙيا آهن.)
=== 3. اسم حاليه ===
فعل جي اسمي صورت ( ”حاليه“ جي معنى آهي “جاري رکندڙ“)
وصف؛ اهڙا لفظ جيڪي فعل جي بنياد مان جڙيل هجن ۽ اسم سان لاڳو هجن يعني ڪو به ماڻهو ڪم ڪندي، ڪنهن ٻئي ڪم کي لڳو. اهڙا لفظ اسم حاليه سڏبا آهن.
مثال طور؛ راڻو بال سان کيڏندو گھمندو گهر پهتو.
نوٽ؛ امر حال واحد جي آخر ۾ پيش هجي ته ”ندو“ ملائڻ سان ۽ جيڪڏهن امر حال واحد جي آخر ۾ زير هجي ته ”يندو“ ملائڻ سان اسم حاليه ٺهندو آهي.
{| class="wikitable"
|+امر حال واحد مان اسم حاليه جو چارٽ
!امر حال واحد
!اسم حاليه
!امر حال واحد
!اسم حاليه
!امر حال واحد
!اسم حاليه
!امر حال واحد
!اسم حاليه
!امر حال واحد
!اسم حاليه
|-
|مار
|ماريندو
|پڙھ
|پڙهندو
|ڏس
|ڏسندو
|لک
|لکندو
|سمھ
|سمهندو
|-
|کاءِ
|کائيدو
|پيءُ
|پيندو
|ويھ
|ويهندو
|ياد ڪر
|يادڪندو
|پوک
|پوکيندو
|}
=== 4. اسم فاعل ===
فعل جون اهڙيو صورتون جيڪي جملي ۾ اسم جي بدران ڪم اچن ۽ اسمن سان لڳي صفت جو ڪم ڏين. اسم فاعل به اسم فاعل به فعل مان ئي جڙندو آهي.
مثال طور؛ ويندڙ کي وڃڻو هو. کٽندڙ رانديگر کي انعام ڏنو ويو. ( ويندڙ ۽ کٽندڙ ٻئي اسم فاعل آهن)
نوٽ اسم فاعل ٺاهڻ جو طريقو؛ نوٽ؛ امر حال واحد جي آخر ۾ پيش هجي ته ”ندڙ“ ملائڻ سان ۽ جيڪڏهن امر حال واحد جي آخر ۾ زير هجي ته ”يندڙ“ ملائڻ سان اسم حاليه ٺهندو آهي.
{| class="wikitable"
|+امر حال واحد مان اسم فاعل جو چارٽ
!امر حال واحد
!اسم فاعل
!امر حال واحد
!اسم فاعل
!امر حال واحد
!اسم فاعل
!امر حال واحد
!اسم فاعل
!امر حال واحد
!اسم فاعل
|-
|مار
|ماريندڙ
|پڙھ
|پڙهندڙ
|ڏس
|ڏسندڙ
|لک
|لکندڙ
|سمھ
|سمهندڙ
|-
|کاءِ
|کائيندڙ
|پيءُ
|پيندڙ
|ويھ
|ويهندڙ
|ياد ڪر
|يادڪندڙ
|پوک
|پوکيندڙ
|}
=== 5. اسم مفعول ===
اهڙا لفظ جن جو بنياد امر حال واحد (بنيادي فعل) هجي ۽ جملي ۾ هن جو استعمال تڏهن ٿيندو آهي، جڏهن فعل وارو ڪم اڳ ۾ پورو ٿي چڪو هجي.{{ڪچو}}
[[زمرو:سنڌي گرامر( وياڪرڻ)]]
| |||