افلاطون: جي ورجائن ۾ تفاوت

ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
سنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار
سنوار جو تَتُ ڪونهي
ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار
سِٽَ 1:
{{صندوق معلومات شخص}}
'''افلاطون'''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''Plato'''}}افلاطون جو جنم انهن ڏينهن ۾ ٿيو جڏهن يوناني سماج جي عزت جو سج ٻڏڻ ويجهو هو. افلاطون جو تعلق اميرن جي پراڻي گهراڻي سان هو، جيڪو واپار ۽ واپار ڪندڙ نون دولتمندن کي ڏاڍي نفرت جي نگاهه سان ڏسندو هو، جيتوڻيڪ اقتدار سندس هٿن مان نڪري چڪو هو پر اهي اڃا پاڻ کي يوناني تهذيب ۽ تمدن جا نگهبان سمجهندا هئا. ان طبقي جو ايمان هو ته ملڪ جي زوال جو سبب اهو ئي آهي ته اٿينـز جو نظم ۽ ضبط اميرن بدران بازاري ماڻهن جي قبضي ۾ اچي ويو آهي. ان ماحول ۾ پلجندڙ افلاطون مرڻ گهڙيءَ تائين واپارين سان ٺاهه ڪري نه سگهيو.<ref name ="سبط حسن" > [http://books.sindhsalamat.com/book.php?book_id=272] (ڪتاب: موسیٰ کان مارڪس تائين؛. ليکڪ: سبط حسن) </ref>
[[عڪس:plato.png|thumb|افلاطون]]
 
هن جو پورو نالو ارسطو قليس هو، بعد ۾ افلاطون ٿيو. شايد ايٿنس ۾ 428 ق م ۾ پيدا ٿيو. سٺي خاندان جي ڇوڪرن وانگر [[ادب]] [[موسيقي]] ۽ [[رياضي]] جي تعليم حاصل ڪيائين. هو شعر به چوندو هو ۽ پهلوان ۽ ڪسرتي به هو. ويهن سالن جي عمر ۾ [[سقراط]] جو شاگرد ٿيو. اٺن سالن تائين هن کان علم پرائيندو رهيو.
 
==سقراط جي صحبت==
سقراط سان ملاقات افلاطون جي زندگيءَ ۾ وڏي تبديلي آندي هئي. هو لاڏ ۽ ڪوڏ سان پليو هو. هو بيحد وڻندڙ ۽ طاقتور نوجوان هو. چون ٿا ته اهو نالو (Plato) مٿس انهيءَ ڪري ئي پيو هو، جو هن جا ڪُلها موڪرا هئا. هن هڪ قابل ۽ بهادر سپاهيءَ جي زندگيءَ به گذاري هئي ۽ هو راندين جي قومي مقابلن ۾ ٻه ڀيرا انعام به حاصل ڪري چڪو هو. اهڙي اغرض شباب مان هڪ فلسفيءَ جو اُسرڻ ناممڪن نه ته به مشڪل ضرور هو. پر هن اڙٻنگ نوجوان جي بي آرام ۽ نازڪ روح، سقراط جي منطقي بحث مباحثن ۾ راحت ۽ مسرت محسوس ڪئي. سندس معزز استاد جڏهن عام تسليم شده عقيدن ۽ قياس آرائين کي پنهنجن موزون ۽ تز سوالن جي نيز نوڪ سان ڦاڙيندو ۽ اکيليندو هو. تڏهن افلاطون جي دل خوشيءَ ۾ پيئي ٽپندي هئي. هو شغل ۾ پڻ اهڙي ئي شوق ۽ امنگ سان شامل ٿيندو هو. جيئن ڪسرت گاهه جي ڪرتبن ۽ جسماني راندين ۾، سقراط کي هو ”ٻڍو درويش“ سڏيندو هو. ۽ هُن جي رهبريءَ ۾ هو، ٺلهي بحث مباحثي جي منزل ٽپي، شين ۽ ڳالهين جي باخبر ڇنڊڇاڻ ۽ باريڪ تحقيق ڪرڻ لڳو. هو پنهنجي استاد سان ۽ ان جي صحبت ۾ فلسفي سان پر جوش محبت ڪرڻ لڳو هو چوندو هو ته ”خدا جو شڪر آهي جو مان يوناني ٿي ڄائس ۽ نه وحشي، آزاد ٿي ڄائس ۽ نه غلام، مرد ٿي پيدا ٿيس ۽ نه عورت، پر سڀ کان وڌ مان خدا جو شڪر گذار انهيءَ ڪري آهيان، جو مون سقراط جي زماني ۾ جنم ورتو.“
هو اٺاويهن ورهين جو هو، جڏهن سندس استاد فوت ٿيو، اُن جي صلح پسند زندگيءَ جي المناڪ پڇاڙيءَ، هن جي فڪر جي هر پهلوءَ تي اونها ۽ گهاٽا اثر وڌا. ان ڪري ئي هو جمهوريت سان نفرت ڪرڻ لڳو ۽ ماڻهن جي انبوهه کي ڌڪارڻ لڳو. هن پڪو ارادو ڪيو ته جمهوريت کي ناس ڪرڻ گهرجي ۽جمهوريت جي بدران وڌ ۾ وڌ دانشمندن ۽ اعليٰ هستين جي حڪومت برپا ڪجي، اهو سندس زندگيءَ جو اهم ترين مسئلو ٿي پيو ته ڪيئن اهڙا دانشمند بزرگ ڳولي لهجن، ۽ ڪيئن ان ڳالهه تي انهن کي رضامند ڪجي، ته هو حڪومت جون واڳون سنڀالين.
==سياحت==
سقراط کي بچائڻ جي لاءِ ڪيل هن جي ڪوششن، جمهوريت جي اڳواڻن جي دلين ۾ خود افلاطون جي سلامتيءَ متعلق شڪ پيدا ڪيا هئا، تنهنڪري هن جي دوستن، هن کي مشورو ڏنو هو ته اٿينس هُن لاءِ خطري کان خالي نه هئي. تنهنڪري اهو هن لاءِ سٺو موقعو هو ته ٻاهر دنيا ۾ سفر جي خيال کان نڪري وڃي ۽ ڪجھ وقت اٿينس کان ٻاهر رهي. ۽ دنيا کي ڏسي وائسي. انهيءَ خيال کانپوءِ انهيءَ سال يعني 399 ق.م تي هو سفر تي روانو ٿيو، اسان کي پوريءَ ريت معلوم نه آهي ته هو ڪٿي ڪٿي ويو. پر شايد سڀ کان اول هو مصر ويو هجي، اُتي جڏهن هُن اتان جي مذهبي پيشوائن کان ٻڌو ته يونان اڃا ٻاراڻي اُوستا ۾ هو، تڏهن هن کي ڏاڍو صدمو پهتو. انهن جي راءِ موجب، يونان کي اڃا ڪي محڪم ثقافتي روايتون ڪونه هيون ۽ نه ئي ان جو ڪو پائدا تمدن هئي ۽ ان ڪري يونان ڪنهن خاص ڌيان جي لائق نه هو.<ref>{{cite web |url=http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Philosophy/Book4/Book_page2.html}}{ڪتاب : فلسفي جي ڪھاڻي؛ ليکڪ: ول ڊيورنٽ}</ref>هو ٻارهن سال گهميو ڦريو. جيڪو به ذريعو هٿ آيس، تنهن وسيلي علم حاصل ڪيائين. هر مقدس جاءِ تي ويو ۽ اُتان جيڪي مليس، سو پرايائين. هر فرقي جي شخصي طرح آزمائش ورتائين. ڪن جو رايو آهي ته هو يهودين جي ملڪ ۾ پڻ ويو، ۽ اتي جي اشتراڪيت پسند پيغمبرن جي روايتن جي مڪتب ۾ ذهني تربيت حاصل ڪيائين، ڪي ته هيئن به چون ٿا ته هو گنگانديءَ جي ڪنارن تائين به پهتو هو ۽ اُتان جي ساڌن جي ويدانتي فڪر مان ب فيض حاصل ڪيائين، پر اسان کي تصديق نه آهي. هو اٿينس ڏانهن سن 387 ق.م ۾ 40 ورهين جي ڄمار ۾ واپس وريو، مختلف قومن سان ملاقاتون ڪرڻ ڪري ۽ مختلف ملڪن جي حڪمت جي اڀياس ڪرڻ ڪري، هن جو دماغ هاڻي بلوغت جي ڏاڪي تي پهتو هو. جوانيءَ وارو گرم جوش گهڻي قدر هاڻي گهٽجي ويو هوس.<ref>{{cite web |url=http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Philosophy/Book4/Book_page2.html}}{ڪتاب : فلسفي جي ڪھاڻي؛ ليکڪ: ول ڊيورنٽ}</ref> استاد جي مرڻ کان پوءِ افلاطون [[سائبرين]]، [[مصر]]، [[اٽلي]] ۽ [[سسلي]] جو سفر ڪيو ۽ ميکارا جاءِ تي حڪيم [[اقليدس]] جي شاگردي به ورتي. 388 ق م ۾ گرفتار ٿيو. ۽ [[غلام]] بڻائي وڪيو ويو. بعد دوستن رقم ادا ڪري ڇڏائي ورتو. آخر ۾ [[ايٿينس]] پهتو ۽ هن پنهنجي مشهور اڪيڊمي کولي جنهن کي هو پنهنجي زندگي جو مقصد سمجهندو هو. هتي چاليهن سالن تائين هن تعليم ڏني.
 
==افلاطون جي اڪيڊمي==
 
[[عڪس:plato.png|thumb|افلاطون]]
هن جو پورو نالو ارسطو قليس هو، بعد ۾ افلاطون ٿيو. شايد ايٿنس ۾ 428 ق م ۾ پيدا ٿيو. سٺي خاندان جي ڇوڪرن وانگر [[ادب]] [[موسيقي]] ۽ [[رياضي]] جي تعليم حاصل ڪيائين. هو شعر به چوندو هو ۽ پهلوان ۽ ڪسرتي به هو. ويهن سالن جي عمر ۾ [[سقراط]] جو شاگرد ٿيو. اٺن سالن تائين هن کان علم پرائيندو رهيو.
 
استاد جي مرڻ کان پوءِ افلاطون [[سائبرين]]، [[مصر]]، [[اٽلي]] ۽ [[سسلي]] جو سفر ڪيو ۽ ميکارا جاءِ تي حڪيم [[اقليدس]] جي شاگردي به ورتي. 388 ق م ۾ گرفتار ٿيو. ۽ [[غلام]] بڻائي وڪيو ويو. بعد دوستن رقم ادا ڪري ڇڏائي ورتو. آخر ۾ [[ايٿينس]] پهتو ۽ هن پنهنجي مشهور اڪيڊمي کولي جنهن کي هو پنهنجي زندگي جو مقصد سمجهندو هو. هتي چاليهن سالن تائين هن تعليم ڏني.
 
==افلاطون جا مڪالما==
افلاطون جي مقالمن سڀ کان وڌيڪ مشهور [[جمهوريت]] آهي جنهن ۾ هن حڪومت جي نظام بابت ٻڌايو آهي. افلاطون جي تصنيفات جو اثر [[ارسطو]] کان به گهڻو ٿيو. 347 ق م ۾ هڪ شادي جي دعوت ۾ شامل ٿيو ۽ اتي ئي فوت ٿي ويو. ان وقت سندس عمر اسي سال هئي.
 
==ھڪ فلاسافر==
افلاطون (Plato): يوناني فيلسوف، جنهن حڪمت الاهيءَ جو بنياد وڌو، جيڪو اڄ به دنيا جي وڏن اثرن رسوخ وارن مفڪرن ۾ شمار ٿئي ٿو.
هيءُ اٿينس جي هڪ اشراف گهراڻي ۾ 472 ق. م ۾ ڄائو، ۽ سقراط کان -تعليم- حاصل ڪيائين. سندس بنيادي تصنيفن ۾ سقراط جي فلسفي جي ئي ترجماني ڪيل آهي. -افلاطون- جو فلسفو ”مڪالمات“ جي شڪل ۾ بيان ٿيل آهي، جيڪو اسلوب بيان، فڪر ۽ نظر جي گهرائيءَ ۽ وسيع خيالن جي لحاظ کان عالمي ادب جو شاهڪار تسليم ڪيو وڃي ٿو. سندس انهيءَ ڪتاب ۾ جمهوريت، قانون، تنقيد، سوفسطائيت سميت 18 موضوعن تي بحث ڪيل آهي. ”عوامي راڄ“ (Republic)، -افلاطون- جو مشهور ڪتاب آهي، جنهن ۾ هڪ مثالي حڪومت جو نقشو سامهون رکي، انصاف جو عملي خاڪو پيش ڪيو ويو آهي. هن ئي ڪتاب ۾ هن شاعرن کي پنهنجي مثالي رياست مان نيڪالي ڏيڻ جي ڳالهه ڪئي ۽ -ان- سلسلي جو بحث ادبي -تنقيد- جي زمري ۾ اچي ٿو. افلاطون، اٿينس ۾ هڪ ”اڪيڊميءَ“ جو بنياد به رکيو. سندس فلسفي موجب علم صحيح، دائمي ۽ غيرمتبادل هوندو آهي. هن ”روح عالم“ جو تصور به ڏنو، ۽ اهڙيءَ طرح مادي ڪائنات جي خالق کي تسليم ڪيو آهي. هيءُ روح عقليءَ کي غيرقانوني سمجهندو هو. سندس فلسفي موجب، ”خير“ جا بنيادي جزا چار آهن: عدل، اعتدال، شجاعت ۽ حڪمت، هن وٽ بدنظمي سراسر فساد آهي. هو نظم ۽ ترتيب کي مثالي رياست قرار ڏئي ٿو، -جتي- جو حاڪم فلسفي پڻ هجي. ادب ۽ فن جي -باري- ۾ -افلاطون- جو نظريو اهو هو ته مثالي حسن سان محبت، -انسان- کي ”عين خير“ تائين پهچائي ٿي. تنهن هوندي به هو پنهنجي مثالي رياست مان شاعرن کي نيڪالي ڏيڻ جي ڳالهه ڪري ٿو. وٽس فقط مادي دنيا جو تصور ٺڪرايل آهي. هيءُ فيلسوف 347 ق. م ۾ گذاري ويو.