|
ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار |
|
{{سنڌي فونٽ}}
'''سيريز''' (Ceres) اسان جي سچسج منڊل جو سڀني کان ننڍي ۾ ننڍيننڍو ڄامڙو گرھ Dwarf planet مريخ ۽ مشتري جي وچ ۾ موجود گِرَھِڙِي اپگرھ (سيارچن) جي واٽ Asteroid Belt ۾ موجود آھي. سڀني کان ننڍو ھجڻ باوجود ڏندنھڪ ۾ آنڱريون ڏيندڙمعمو (Mystery) آھي. ھن جو نالو سيريز CERES آھي.
1 جنوري 1801ع تي اٽلي جي تارنماھر جي ڄاڻوفلڪيات گوزپگيوسيپي پيازي Giuseppe Piazzi ھن ننڍي گرھاپگرھ جي باري ۾ ڄاڻ حاصل ڪئي. 1772ع ۾ جان ايلرٽ بورڊ John Elert Board اھو اُڊڪو ظاھر ڪيو تہ مريخ ۽ مشتري جي وچ ۾ ڪو گرھ ٿي سگھي ٿو. جنھن جي گولھاڳولھا اڃان نه ٿي آھي. 1800ع ۾ 24 تجربيڪارن جي ھڪ ٽولي ٺاھي وئي. جن کي نئين گرھ جي ڳولھا جو ڪم ڏنو ويو. ھن ٽيم گھڻا ئي گِرهڙيا يا ڳرَھِڙِيا يا شھاب ثاقب (Asteroids) جانچيا پر ڪا اھڙي شئي نه ملي، جنھن کي گرھ جو نالو ئيڏئي سگھجي. ان کان پوء گوزپگيوسيپي پيازي کي ان ٽيم ۾ شامل ٿيڻ جي دعوت ڏني وئي. دعوت کان پھريائين 1 جنوري 1801ع تي گوزپگيوسيپي ھڪ اھڙي شئي ڳولھي ورتي هئي، جيڪا ڏسڻ ۾ ڪنھن تاري وانگر ھئي. گوزپگيوسيپي ھن آسماني جسم کي 24 ڀيرا ورائيوري ورائيوري ڏٺو. ھن کي لڳو ته ڪو گِرهيڙيو يا ڳرهيڙيو (asteroid) آھي. 24 جنوري تي ھن پنھنجي ٻن دوستن کي خط لکي ھن جي ڄاڻ ڏني. ھن کي سيريز جو نالو ڏنو ويو. Ceres رومين جي ٻني ٻاري جي ديوي جو نالو ھو.
سيريز کي John Elert Board اھو غائب گرھ مڃيو آهي، جنھن جي اڳڪٿي ڪئي وئي ھئي. سيريز کي گرھ جو نشان به پڻ ڏنو ويو. ان زماني جي سڀني علمي ڪتابن توڙي رسالن ۽ اخبارن ۾ ھن کي گرھ جو درجو ڏنو ويو. ڪيترن ئي ورهين تائين ھي اسان جي نظام جو پنجون گرھ سڏجندو رھيو. جڏھن ھن جي اوسي پاسي ننڍين ننڍين شين جي کوج ٿيندي وئي ته 1802ع تي سر وليئم ھرشل انھن کي Asteroids جو نالو ڏنو . 1860ع تائين ويليئم جي وضاحت کي قبول ڪيو ويو. ڇو ته اسان وٽ گرھ جو ڪو خاص بيان ڪرڻ جو طريقو نه ھو.
|
