آئرلينڊ: جي ورجائن ۾ تفاوت

ڊاٿل مواد شامل ڪيل مواد
ٽيگَ: موبائل سنوار موبائل ويب سنوار
سنوار جو تَتُ ڪونهي
سِٽَ 1:
[[File:Map of Ireland's capitals.png|thumb|آئرلينڊ جو نقشو:جنھن ۾ ريپبلڪ آف آئرلينڊ ۽ نادرن آئرلينڊ ڏيکاريل آھن]]
 
 
{{Infobox islands
|name = آئرلينڊ
Line 45 ⟶ 43:
}}
 
'''''آئرلينڊ''' ({{lang-en|Ireland}}) ملڪ جو سرڪاري نالو '''جمهوريه آئرلينڊ (Republic of Ireland)''' آهي، جنهن جو پراڻو نالو هائبرنيا هو. آئرلينڊ جي اصل معنيٰ آهي، ”الهندو ٻيٽ“. ڇو ته اهو يورپ جي اولهه ۾ آهي. آئرلينڊ برطانيا جي اولهه ۾ ايٽلانٽڪ سمنڊ ۾ موجود ٻيٽ آهي. اتريون آئرلينڊ هن جي اتر ۾ آهي.''<ref name="سنڌيانا">[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A2%D8%A6%D8%B1%D9%84%D9%8A%D9%86%DA%8A ''انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا، جلد پھريون.''] ''[[سنڌي لئنگئيج اٿارٽي،اٿارٽي]]، حيدرآباد.''</ref>
 
[[File:Áras an Uachtaráin 2010.jpg|thumb|[[Áras an Uachtaráin]], آئرلينڊ جي صدر جي سرڪاري رھائش گاھ ]]
 
==''جاگرافي''==
 
''آئرلينڊ جي ڪل پکيڙ 70282 چورس ڪلوميٽر (27129 چورس ميل) ۽ آبادي 40 لک آهي. گاديءَ جو هنڌ ڊبلن (Dublin) ۽ سڀ کان مٿانهون هنڌ ڪارانٽو هل (بلندي: 1041 ميٽر) آهي. آئرلينڊ جي موسم وچولي، سرد ۽ خوشگوار رهندي آهي، جنهنڪري گاهه سڄو سال سائو رهندو آهي. آئرلينڊ جي مکيه معدنيات زنڪ، شيهو، قدرتي گيس، چاندي، ڊولومائيٽ، جست، جپسم، چُن ۽ ٽامو آهي.''<ref name="سنڌيانا"/>
 
[[File:Population density of Ireland map2002.svg|thumb|upright=1.6|آبادي جي ڪثافت]]
آبادي جي ڪثافت]]
 
==''تاريخ''==
 
''آئرلينڊ کي زمرد جو ٻيٽ چيو ويندو آهي، تاريخدانن موجب آئرلينڊ جا پهريان رهواسي يورپ جي مرڪزي حصي مان اٽڪل 600 ق.م ۾ اچي هتي آباد ٿيا. انهن ماڻهن اتر اوڀر ڪناري (هاڻوڪي لارني) تي اچي پڙاءُ ڪيو. جيڪي شڪاري ۽ مهاڻا هئا. اٽڪل 400 ق.م ۾ برطانيا ۽ يورپ مان ايندڙ ڪيلٽڪ (Celtic) قبيلن آئرلينڊ تي حملو ڪري ٻيٽ کي توئاٿ (Tuath) نالي ننڍين رياستن ۾ ورهايو. لوهه جي زماني 300 ق. م ۾ ٻيٽ تي ڪيلٽڪ تهذيب ۽ ثقافت کي اسرڻ جو موقعو مليو. 432ع ۾ سينٽ پيٽرڪ عيسائي مذهب کڻي آيو، جنهن کي آئرش قوم قبوليندي کيس سرپرست (Patron) طور قبوليو. 14 صدي عيسويءَ ۾ لڳ ڀڳ سڄو آئرلينڊ نارمنن جي هٿ هيٺ اچي ويو، جن انگلينڊ جي اثرن مان پاڻ کي آجو ڪندي، پنهنجي زبان ۽ ڪلچر رائج ڪيو. 1541ع ۾ هينري اٺين انگريزي قانون نافذ ڪيا. ان کان پوءِ لاڳيتو انگريز ئي رهيا. 29 ڊسمبر 1937ع تي نئون آئين لاڳو ڪيو ويو. ملڪ کي IFS بجاءِ EIRE (آئرلينڊ) جو نالو ڏنو ويو. 30 مئي 2000ع تي برطانيا اتر آئرلينڊ اسيمبليءَ کي اندروني خودمختياري ڏني، پهرئين جنوري 2002ع تي آئرلينڊ ۾ يورپي يونين جي گڏيل ڪرنسي يورو رائج ڪئي وئي.''<ref name="سنڌيانا"/>
 
''1937ع جي آئين موجب آئرلينڊ هڪ خودمختيار آزاد پارلياماني جمهوري رياست آهي. صدر رياست جو اڳواڻ، هٿياربند فوج جو سپريم ڪمانڊر ۽ پهريون شهري (First Citizen) آهي. آئرلينڊ جي آزاديءَ جو ڏهاڙو 6 ڊسمبر 1921ع آهي ۽ [[گڏيل قومون|گڏيل قومن]] جي اداري جو ميمبر 14 ڊسمبر 1955ع کان آهي.''<ref name="سنڌيانا"/>
 
== ''حوالا'' ==
{{حوالا}}