جرميات يا ڪرمنالاجي (Criminology)، لاطيني "crimen" (الزام) ۽ قديم يوناني لفظ "λογία" (بحث) مان نڪتل آهي، ڏوهن ۽ انحرافي رويي (deviant behaviour) جو مطالعو آهي.[1] جرميات ٻنهي رويي جي سائنس ۽ سماجي سائنس ۾ هڪ گھڻائي واري شعبي جو ميدان آهي، جيڪو بنيادي طور تي سماجيات، اقتصاديات، قانون، نفسيات، بشريات ۽ حياتيات جي ماهرن، سياسي سائنسدانن، فلسفين، سماجي ڪارڪنن ۽ قانون ۽ فقه جي عالمن جي تحقيق تي ڌيان ڏئي ٿو. انهي سان گڏ عمل جيڪي انصاف جي انتظاميا ۽ فوجداري انصاف واري نظام کي بيان ڪن ٿا، جي تحقيق تي ڌيان ڏئي ٿو.

Three women in the pillory, China, 1875
ٽي عورتون ڪاٺ جي شڪنجي (پلوري) ۾، چين، 1875ع

جرميات جا ماهر (Criminologists) اها ماڻهو آهن جيڪي ڏوهن ۽ سماج جي ردعمل جي وچ ۾ چونڪ جي ڳولا ۽ تحقيق ۾ مشغول آهن. ڪجهه ڏوهن جا ماهر امڪاني ڏوهين جي رويي جي رجحانات کي ڳوليندا آهن. هڪ وسيع معنى ۾، اهي پروفيسر تحقيق ۽ پڇا ڳاڇا ڪن ٿا، مفروضن کي ترتيب ڏين ٿا ۽ منظم انداز ۾ مشاهدي جي رجحانن جي ڇنڊڇاڻ ڪن ٿا.

جرميات جي ماهرن جي دلچسپي ۾، ڏوهن جي نوعيت ۽ ڏوهين جو مطالعو، ڏوهن جي قانون جي ابتدا، ڏوهن جي ايٽولوجي، ڏوهن تي سماجي ردعمل، قانون لاڳو ڪندڙ ادارن ۽ ڏنڊ جي ادارن جي ڪارڪردگي شامل آهن. اهو وسيع طور تي چئي سگهجي ٿو ته ڏوهن جي سائنس پنهنجي تحقيقات کي ٽن لائينن سان هدايت ڪري ٿو:

  • پهريون، اهو فوجداري قانون جي نوعيت ۽ ان جي انتظاميه ۽ حالتن جي تحقيق ڪري ٿو جنهن جي تحت اهو ترقي ڪري ٿو؛
  • ٻيو، اهو ڏوهن جي سبب ۽ ڏوهين جي شخصيت جو تجزيو ڪري ٿو ۽
  • ٽيون، اهو ڏوهن جي ڪنٽرول ۽ ڏوهين جي بحالي مطالعو ڪري ٿو. اهڙيء طرح، ڏوهن جي دائري ۾ قانون ساز ادارن، قانون لاڳو ڪندڙ ادارن، عدالتي ادارن، اصلاحي ادارن ۽ تعليمي، نجي ۽ سرڪاري سماجي ادارن جون سرگرميون شامل آهن.

علمي ڏوهن جي تاريخ

سنواريو

فڪر جا اسڪول

سنواريو

ڏوهن جا قسم ۽ وصفون

سنواريو

ذيلي موضوع

سنواريو

جرميات ۾ مطالعي جا اها علائقا شامل آهن:

  • تقابلي ڏوهن جو اڀياس، جيڪو ڏوهه جي نمونن ۾ فرق ۽ هڪجهڙائي جي نشاندهي ڪرڻ لاءِ، ثقافتن ۾ ڏوهن جي سماجي رجحان جو مطالعو آهي.
  • ڏوهه جي روڪٿام
  • ڏوهن جا انگ اکر
  • ڏوهي رويو
  • ڏوهي ڪيريئر ۽ مزاحمت
  • گهريلو ويڙه
  • انحرافي رويو
  • فوجي عدالتي ادارن جو جائزو
  • ڏوهه جو خوف
  • بين الاقوامي ڏوهن جي متاثرين جو سروي
  • ٻارن جا ڏوهه
  • ڏوهن تي سزائن جو اڀياس
  • قانون جي سماجيات
  • وڪٽمولاجي

پڻ ڏسو

سنواريو

خارجي لنڪس

سنواريو