ترڪي ٻولي
نظر ھيٺ مضمون ترڪي ٻولي تي آهي. ٻوليون جيڪا خاندان سان تعلق رکن ٿيو جي لاءِ ترڪش ٻوليون ڏسو.ترڪي (Türkçe ؛ Türk dili) ترڪي زبانن مان سڀ کان وڏي پيماني تي ڳالهائي وڃي ٿي، جنهن ۾ تقريباً نو کان ڏهه ڪروڙ (90 کان 100 ملين) ڳالهائيندڙ آهن. اها ترڪي ۽ قبرص جي قومي ٻولي آهي. ترڪي ڳالهائيندڙن جا اهم ننڍا گروپ جرمني، آسٽريا، بلغاريا، اتر مقدونيه، يونان، يورپ جي ٻين حصن، ڏکڻ قفقاز ۽ وچ ايشيا، عراق ۽ شام جي ڪجهه حصن ۾ پڻ موجود آهن. ترڪي دنيا ۾ 18 هين سڀ کان وڌيڪ ڳالهائي ويندڙ ٻولي آهي.
| ترڪي ٻولي | |
|---|---|
| Türkçe (صفت) Türk dili (اسم) | |
| اچار | Türkçe tr Türk dili tr |
| ٻولي جو وطن |
|
| خطو |
|
| نسل | ترڪ |
ٻولي ڳالهائيندڙ |
پهرين ٻولي طور: اٺ ڪروڙ چاليهه لک (2006ع)e27 ٻيئن ٻولي طور: سٺ لک (2019ع)[1] ڪل: نو ڪروڙ[1] |
ترڪش
| |
پراڻيون صورتون |
پراڻي اناتولين ترڪي
|
معياري صورتون |
استنبولي ترڪي
|
| لھجو | *قبرصي ترڪي |
| لاطيني لپي (ترڪي الفابيٽ) ترڪي بريل | |
| سرڪاري حيثيت | |
سرڪاري ٻولي وغيره |
ڪپرس
|
اقليت جي ٻولي |
|
| ريگيوليٽر | ترڪي ٻولي ايسوسيئيشن |
| ٻولي جا ڪوڊ | |
| ISO 639-1 | tr |
| ISO 639-2 | tur |
| ISO 639-3 | tur |
| گلوٽولوگ | nucl1301[15] |
| لنگاسفيئر | part of 44-AAB-a |
 ملڪ جتي ترڪي هڪ سرڪاري ٻولي آهي
ملڪ جتي ترڪي کي اقليتي ٻولي طور سڃاتو وڃي ٿو
ملڪ جتي ترڪي کي اقليتي ٻولي ۽ گهٽ ۾ گهٽ هڪ ميونسپلٽي ۾ گڏيل سرڪاري ٻولي طور سڃاتو وڃي ٿو | |
اولهه ڏانهن، عثماني ترڪيءَ جو اثر- ترڪي ٻولي جو مختلف قسم جيڪو عثماني سلطنت جي انتظامي ۽ ادبي ٻولي طور استعمال ڪيو ويندو هو؛ سلطنت عثمانيه جي وسعت جي ڪري پکڙجي وئي. 1928 ۾، ترڪي جي جمهوريه جي شروعاتي سالن ۾ اتاترڪ جي سڌارن مان هڪ، فارسي-عربي رسم الخط تي ٻڌل عثماني ترڪي الفابيٽ کي لاطيني رسم الخط تي ٻڌل ترڪي الفابيٽ سان تبديل ڪيو ويو. ترڪي ٻوليءَ جون ڪي خاص خصوصيتون آهن آوازي هم آهنگي ۽ وسيع جمعيت. ترڪي ٻوليءَ جو بنيادي لفظ آهي مضمون-آبجڪٽ-فعل. ترڪي ۾ ڪوبه اسم طبقو يا گراماتي صنف ناهي. ٻولي عزت وارو استعمال ڪري ٿي ۽ هڪ مضبوط T-V فرق رکي ٿي جيڪا مختلف سطحن جي شائستگي، سماجي فاصلي، عمر، شائستگي يا مخاطب ڏانهن واقفيت کي فرق ڪري ٿي. جمع ٻئي شخص ضمير ۽ فعل جا فارم استعمال ڪيا ويا آھن ھڪڙي ھڪڙي شخص جي حوالي سان.
Türkiye Türkçesi 'Turkish of Turkey'[16]) is the most widely spoken of the Turkic languages, with around 90 to 100 million speakers. It is the national language of Turkey and Cyprus. Significant smaller groups of Turkish speakers also exist in Germany, Austria, Bulgaria, North Macedonia,سانچو:R/ref Greece,سانچو:R/ref, other parts of Europe, the South Caucasus, and some parts of Central Asia, Iraq, and Syria. Turkish is the 18th most spoken language in the world.
To the west, the influence of Ottoman Turkish—the variety of the Turkish language that was used as the administrative and literary language of the Ottoman Empire—spread as the Ottoman Empire expanded. In 1928, as one of Atatürk's reforms in the early years of the Republic of Turkey, the Perso-Arabic script-based Ottoman Turkish alphabet was replaced with the Latin script-based Turkish alphabet.
Some distinctive characteristics of the Turkish language are vowel harmony and extensive agglutination. The basic word order of Turkish is subject–object–verb. Turkish has no noun classes or grammatical gender. The language makes usage of honorifics and has a strong T–V distinction which distinguishes varying levels of politeness, social distance, age, courtesy or familiarity toward the addressee. The plural second-person pronoun and verb forms are used referring to a single person out of respect. ترڪيءَ 1918ع ۾ انقلاب کان پوءِ، ترڪي ٻوليءَ جي سڌاري لاءِ جيڪو ڪم هٿ ۾ کنيو، تنهن ۾ سڀ کان پهريائين، هنن ترڪي ٻوليءَ جي هڪ لغت جوڙائي، ان کان پوءِ ڏٺائون ته پنهنجي ٻوليءَ ۾ ڌارين زبانن جا ڪيترا لفظ آهن، ۽ انهن جي معنيٰ وارا لفظ اسان جي لغت ۾ لڀن ٿا يا نه؟ ترڪيءَ ۾ جيڪي ساڳيا هم معنيٰ لفظ کن ملندا ويا، اهي قائم رکندي، باقي ڌارين ٻولين جا لفظ ڪڍندا ويا. پر جڏهن کين اهڙا لفظ نه ملي گهيا، تڏهن ساڳيا عربي، فارسي لفظ، ائين جو ائين قائم رکيائون. ان ريت ترڪي ٻوليءَ کي سوڌي صفا ڪري، هڪ علمي زبان بڻائي ورتائون.[17]
حوالا
سنواريو- ↑ 1.0 1.1 حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namede27 - ↑ Karcı, Durmuş, "The Effects of Language Characters and Identity of Meskhetian Turkish in Kazakhstan", Kesit Akademi Dergisi (13)
- ↑ Behnstedt, Peter (2008). "Syria". in Versteegh, Kees; Eid, Mushira; Elgibali, Alaa et al.. Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics. 4. Brill Publishers. p. 402. ISBN 978-90-04-14476-7.
- ↑ "Bosnia and Herzegovina", The European Charter for Regional Or Minority Languages: Collected Texts, Council of Europe, صفحا. 107–108, ISBN 9789287166715
- ↑ Rehm, Georg; Uszkoreit, Hans (وڪي نويس.), "The Croatian Language in the European Information Society", The Croatian Language in the Digital Age, Springer, صفحو. 51, ISBN 9783642308826
- ↑ Franceschini, Rita (2014). "Italy and the Italian-Speaking Regions". in Fäcke, Christiane. Manual of Language Acquisition. Walter de Gruyter GmbH. pp. 546. ISBN 9783110394146. https://books.google.com/books?id=zM_mBQAAQBAJ&q=Croatia+Albanian&pg=PA1. Retrieved 2021-08-25. "In Croatia, Albanian, Bosnian, Bulgarian, Czech, German, Hebrew, Hungarian, Italian, Macedonian, Polish, Romanian, Romany, Rusyn, Russian, Montenegrin, Slovak, Slovenian, Serbian, Turkish, and Ukrainian are recognized (EACEA 2012, 18, 50s)"
- ↑ Trudgill, Peter; Schreier, Daniel, "Greece and Cyprus / Griechenland und Zypern", ۾ Ulrich, Ammon, Sociolinguistics / Soziolinguistik, Walter de Gruyter, صفحو. 1886, ISBN 3110199874
- ↑ Güçlü, Yücel (2007). "Who Owns Kirkuk? The Turkoman Case". Middle East Quarterly: 79–86. https://www.meforum.org/1074/who-owns-kirkuk-the-turkoman-case. "Article 1 of the declaration stipulated that no law, regulation, or official action could interfere with the rights outlined for the minorities. Michael Scott is the regional manager of Finder Mifflin Scranton. Although Arabic became the official language of Iraq, Kurdish became a corollary official language in Sulaimaniya, and both Kurdish and Turkish became official languages in Kirkuk and Kifri.".
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Johanson, Lars, Turkic, Cambridge University Press, ISBN 9781009038218, وقت 2023-01-15 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل, حاصل ڪيل 2021-09-07,
Turkish is the largest and most vigorous Turkic language, spoken by over 80 million people, a third of the total number of Turkic-speakers... Turkish is a recognized regional minority language in North Macedonia, Kosovo, Romania, and Iraq.
Unknown parameter|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Türkmenler, Türkçe tabelalardan memnun – Son Dakika". وقت 2020-07-09 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2019-11-30. Unknown parameter
|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Constitution of Iraq".
- ↑ "Municipal language compliance in Kosovo". OSCE Minsk Group. وقت 2021-03-05 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2019-11-30.
Turkish language is currently official in Prizren and Mamuşa/Mamushë/Mamuša municipalities. In 2007 and 2008, the municipalities of Gjilan/Gnjilane, southern Mitrovicë/Mitrovica, Prishtinë/Priština and Vushtrri/Vučitrn also recognized Turkish as a language in official use.
Unknown parameter|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Languages spoken in Macedonia – North Macedonia". وقت 2022-01-27 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.
Turkish is co-official in Centar Zupa and Plasnica
Unknown parameter|url-status=ignored (مدد) - ↑ "Romania", The European Charter for Regional Or Minority Languages: Collected Texts, Council of Europe, صفحا. 135–136, ISBN 9789287166715
- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin et al., eds (2016). "Turkish". Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. http://glottolog.org/resource/languoid/id/nucl1301.
- ↑ Balci, Bayram (2018) (en ۾). Islam in Central Asia and the Caucasus Since the Fall of the Soviet Union. Oxford University Press. p. 36. ISBN 978-0-19-005030-6. https://books.google.com/books?id=6fpyDwAAQBAJ.
- ↑ سنڌ ۽ سنڌي ٻولي- مولانا دين محمد وفائي؛ رسالو:مهراڻ؛ ڇپيندڙ:سنڌي ادبي بورڊ؛ 1962ع
حوالي جي چڪ: "lower-alpha" نالي جي حوالن جي لاءِ ٽيگ <ref> آهن، پر لاڳاپيل ٽيگ <references group="lower-alpha"/> نہ مليو