علم موجودات

نظر ھيٺ مضمون فلسفي ۾ علم موجودات تي آهي. اطلاعاتي سائنس ۽ ڪمپيوٽنگ ۾ ان جي تصور جي لاءِ اونٽالوجي (انفارميشن سائنس) ڏسو.

علم موجودات (Ontology) فلسفي جي ھڪ شاخ آھي جيڪا وجود يا ھستيءَ يا مظھر يا حقيقت جي نوعيت ۽ ھستيءَ جي بنيادي درجن ۽ انھن جي باھمي تعلق متعلق علم ڏئي ٿي. هي وجود جو فلسفياڻو مطالعو آهي. جيئن ته سڀ کان وڌيڪ بنيادي تصورن مان هڪ آهي، سڀني حقيقتن ۽ هر وجود کي ان جي اندر شامل ڪري ٿو. وجود جي بنيادي ڍانچي کي بيان ڪرڻ لاءِ علم موجودات جاچ ڪري ٿو ته سڀني هستين (Entities) ۾ ڪهڙيون شيون مشترڪ آهن ۽ ڪيئن اهي بنيادي طبقن ۾ ورهايل آهن، جن کي ڪيٽيگريز طور سڃاتو وڃي ٿو. خاص ۽ آفاقي هستين جي وچ ۾ هڪ بااثر فرق آهي. خاصيتون منفرد، ناقابل ورجائيندڙ هستيون آهن، جهڙوڪ شخص سقراط. آفاقي عام آهن، ورجائي سگهجن ٿا، جهڙوڪ سائو رنگ. ٻيو تضاد خلا ۽ وقت ۾ موجود ڪنڪريٽ شين جي وچ ۾ آهي، جهڙوڪ هڪ وڻ ۽ خلا ۽ وقت کان ٻاهر موجود تجريدي شيون، جهڙوڪ هڪ انگ.

پارمينيدس انهن پهرين ماڻهن مان هو جنهن حقيقت جي بنيادي نوعيت جي هڪ وجودياتي خاصيت جي تجويز پيش ڪئي.

زمرن جي نظام جو مقصد حقيقتن، جهڙوڪ مادن، خاصيتن، تعلق، حالتن ۽ واقعن جي هڪ جامع فهرست مهيا ڪرڻ آهي. علم موجودات جا ماهر ان بابت متفق آهن ته ڪهڙيون هستيون بنيادي سطح تي موجود آهن. افلاطون حقيقت پسنديءَ جو اقرار ڪري ٿو ته ڪائنات جو وجود مقصدي آهي. تصوريت جو چوڻ آهي ته ڪائنات صرف ذهن ۾ موجود آهي، جڏهن ته نامزدگي انهن جي وجود کي رد ڪري ٿي. رياضياتي شيون، سائنسي نظرين پاران فرض ڪيل ناقابل مشاهدو شيون ۽ اخلاقي حقيقتن بابت هڪجهڙا تڪرار آهن. ماديت پسنديءَ جو چوڻ آهي ته، بنيادي طور تي، رڳو مادو آهي، جڏهن ته دوئيزم اهو چوي ٿو ته ذهن ۽ مادو آزاد اصول آهن. ڪجهه علم موجودات جي ماهرن جي مطابق، وجودياتي سوالن جا ڪو به مقصدي جواب نه آهن پر صرف مختلف لساني عملن جي شڪل ۾ نظر اچن ٿا.

علم موجودات تحقيق جا مختلف طريقا استعمال ڪري ٿو. انهن ۾ تصورن ۽ تجربن جو تجزيو، وجدان ۽ فڪر جي تجربن جو استعمال ۽ قدرتي سائنس مان نتيجن جو انضمام شامل آهي. اطلاقي علم موجودات هڪ مخصوص علائقي سان تعلق رکندڙ هستين جو مطالعو ڪرڻ لاءِ علم موجودات جا نظريات ۽ اصولن کي استعمال ڪري ٿو. اهو معلومات ۽ ڪمپيوٽر سائنس سان خاص لاڳاپو رکي ٿو، جيڪي محدود ڊومينز جي تصوراتي فريم ورڪ کي ترقي ڪن ٿا. اهي فريم ورڪ هڪ منظم طريقي سان معلومات کي ذخيرو ڪرڻ لاء استعمال ڪيا ويا آهن، جهڙوڪ ڪالج ڊيٽابيس ٽريڪنگ تعليمي سرگرمين لاء.

علم موجودات جو تعلق مابعدالطبيعيات سان آهي ۽ منطق، علم الانسان ۽ بشريات جي شعبن سان لاڳاپيل آهي. علم موجودات جي ابتدا قديم دور ۾ موجود آهي جنهن ۾ ڪائنات جي فطرت ۽ ماخذ بابت قياس آرائيون شامل آهن، جن ۾ قديم هندستاني، چيني ۽ يوناني فلسفو شامل آهي. جديد دور ۾، فيلسوفن علم موجودات کي هڪ الڳ تعليمي نظم جي طور تي تصور ڪيو ۽ ان جو نالو ٺهرايو.

تعريف

Ontology is the study of being. It is the branch of philosophy that investigates the nature of existence, the features all entities have in common, and how they are divided into basic categories of being. It aims to discover the foundational building blocks of the world and characterize reality as a whole in its most general aspects. In this regard, ontology contrasts with individual sciences like biology and astronomy, which restrict themselves to a limited domain of entities, such as living entities and celestial phenomena. In some contexts, the term ontology refers not to the general study of being but to a specific ontological theory within this discipline. It can also mean a conceptual scheme or inventory of a particular domain.

Ontology is closely related to metaphysics but the exact relation of these two disciplines is disputed. According to a traditionally influential characterization, metaphysics is the study of fundamental reality in the widest sense while ontology is the subdiscipline of metaphysics that restricts itself to the most general features of reality. This view sees ontology as general metaphysics, which is to be distinguished from special metaphysics focused on more specific subject matters, like God, mind, and value. A different conception understands ontology as a preliminary discipline that provides a complete inventory of reality while metaphysics examines the features and structure of the entities in this inventory. Another conception says that metaphysics is about real being while ontology examines possible being or the concept of being. It is not universally accepted that there is a clear boundary between metaphysics and ontology. Some philosophers use both terms as synonyms.

The word ontology has its roots in the ancient Greek terms ὄντως (ontos, meaning سانچو:Gloss) and λογία (logia, meaning سانچو:Gloss), literally, سانچو:Gloss. The ancient Greeks did not use the term ontology, which was coined by philosophers in the 17th century.