آرڪٽڪ سمنڊ
آرڪٽڪ سمنڊ (اُتر ڄميل وڏو سمنڊ) دنيا جي پنجن وڏن سمنڊن مان ننڍو ۽ گهٽ اونهو سمنڊ آهي. [1] اهو تقريباً 14٬060٬000 km2 (5٬430٬000 sq mi) ايراضي تي پکڙيل آهي ۽ سڀني ساگرن جو سڀ کان ٿڌو سمنڊ پڻ سڏيو وڃي ٿو. بين الاقوامي هائيڊروگرافڪ آرگنائيزيشن (IHO) ان کي سمنڊ جي طور تي تسليم ڪري ٿو، جيتوڻيڪ ڪي سامونڊي ماهر ان کي آرڪٽڪ ميڊيٽرينين سمنڊ سڏين ٿا. اهو تقريبن ائٽلانٽڪ سمنڊ جي هڪ ڪناري جي طور تي بيان ڪيو ويو آهي. [2] [3] اهو سڀ کان وڌيڪ اتر واري حصي ۾ شامل ڪيل عالمي سمنڊ جي طور تي پڻ ڏٺو وڃي ٿو .
آرڪٽڪ سمنڊ ۾ اتر قطب وارو علائقو شامل آهي جيڪو اتر اڌ گول جي وچ ۾ آهي ۽ ڏکڻ طرف 60 ° N تائين پکڙيل آهي. آرڪٽڪ سمنڊ جي چوڌاري يوريشيا ۽ اتر آمريڪا آهن ، ۽ سرحدون ٽوپوگرافڪ گڻن جي پيروي ڪن ٿيون: پئسفڪ پاسي تي بيرنگ اسٽريئٽ ۽ ائٽلانٽڪ پاسي گرين لينڊ اسڪاٽلينڊ ريج آهي. اهو گهڻو ڪري سڄو سال ۽ تقريبا مڪمل طور تي سياري ۾ سمنڊ جي برف سان ڍڪيل آهي. آرڪٽڪ سمنڊ جي مٿاڇري جو گرمي پد ۽ لوڻ موسمي طور تي مختلف آهي جيئن برف جو ڍڪ ڳري ٿو ۽ جمي ٿو؛ [4] پنجن وڏن سمنڊن ۾ ان جي لوڻ جي گھٽتائي ، گھٽ بخارجڻ، دريائن ۽ ندين مان تازي پاڻيءَ جي وڏي آمد، ۽ وڌيڪ لوڻ واري سامونڊي پاڻيءَ جي ڀرپاسي وارن سامونڊي پاڻيءَ سان محدود ڪنيڪشن ۽ وهڪري جي ڪري. برف جي اونهاري جي ڇنڊڇاڻ 50٪ تي حوالو ڏنو ويو آهي. [1] يو ايس نيشنل سنو اينڊ آئس ڊيٽا سينٽر (ايس ايس ڊي سي) روزاني رڪارڊ مهيا ڪرڻ لاءِ سيٽلائيٽ ڊيٽا استعمال ڪري ٿو آرڪٽڪ سمنڊ جي برفاني ڍڪ ۽ پگھرجڻ جي شرح هڪ سراسري عرصي ۽ مخصوص گذريل سالن جي مقابلي ۾، سمنڊ جي برف جي حد ۾ مسلسل گهٽتائي ڏيکاري ٿو. [5] سيپٽمبر 2012 ۾، آرڪٽڪ برف جي حد تائين هڪ نئين رڪارڊ گهٽ ۾ گهٽ پهچي وئي. سراسري حد (1979-2000) جي مقابلي ۾، سمنڊ جي برف 49 سيڪڙو گهٽجي چڪي هئي. [6]
تاريخ سنواريو
اتر آمريڪا سنواريو
اتر آمريڪي قطبي خطي ۾ انساني آبادي، وڪوسنسن گليشيشن دوران گهٽ ۾ گهٽ 17,000-50,000 سال پوئتي وڃي ٿي. هن وقت، هيٺ ڪِرڻ واري سمنڊ جي سطح ماڻهن کي بيرنگ زميني پل پار ڪرڻ جي اجازت ڏني جيڪا سائبيريا سان اتر اولهه اتر آمريڪا (الاسڪا) ۾ شامل ٿي، آمريڪا جي آبادي ڏانهن وڌي ٿي. [7]
يورپ سنواريو
19 صدي عيسويء سنواريو
20 صدي عيسويء سنواريو
جاگرافي سنواريو
حد ۽ اهم بندرگاهن سنواريو
اتي آرڪٽڪ سمنڊ تي ڪيترن ئي بندرگاهون ۽ هاربر آهن. [8]
گڏيل رياستون سنواريو
الاسڪا ۾، مکيه بندرگاهن Utqiaġvik (Barrow) (71°17′44″N 156°45′59″W / 71.29556°N 156.76639°W ) ۽ پردوو بي، الاسڪا (70°19′32″N 148°42′41″W / 70.32556°N 148.71139°W ).
ڪينيڊا سنواريو
گرين لينڊ سنواريو
ناروي سنواريو
روس سنواريو
روس ۾، اهم بندرگاهن مختلف سامونڊي علائقن جي ترتيب ڏنل آهن:
- مرمنسک (68°58′N 33°05′E / 68.967°N 33.083°E ) جي بارنٽ سمنڊ ۾؛
- آرخنگلسڪ (64°32′N 40°32′E / 64.533°N 40.533°E ) جو اڇو سمنڊ ۾؛
- ليبيتننگي (66°39′26″N 66°25′06″E / 66.65722°N 66.41833°E )، سليخارڊ (66°32′N 66°36′E / 66.533°N 66.600°E )، دودينڪا (69°24′N 86°11′E / 69.400°N 86.183°E )، اگارڪا (67°28′N 86°35′E / 67.467°N 86.583°E ) ۽ ڊڪسن (73°30′N 80°31′E / 73.500°N 80.517°E ) جي ڪارا سمنڊ ۾؛
- ٽڪسي (71°38′N 128°52′E / 71.633°N 128.867°E ) جي لپٽيف سمنڊ ۾؛ ۽
- پيوڪ (69°42′N 170°17′E / 69.700°N 170.283°E ) جي اوڀر سائبرين سمنڊ ۾.
آرڪٽڪ شيلف سنواريو
پاڻي جي اندر جا گُڻَ سنواريو
خاص اقتصادي زون سنواريو
| نمبر | ملڪ | علائقو (ڪلوميٽر 2 ) |
|---|---|---|
| 1 | 2,088,075 | |
| 2 | 1,058,129 | |
| 3 | 1,199,008 | |
| 4 | </img> ناروي - مکيه زمين | 935,397 |
| 5 | </img> ناروي - سوالبارڊ ٻيٽ | 804,907 |
| 6 | </img> ناروي - جان ميين ٻيٽ | 292,189 |
| 7 | </img> آئس لينڊ - مينلينڊ | 756,112 |
| 8 | </img> گرين لينڊ - مکيه زمين | 2,278,113 |
| 9 | </img> ڪئناڊا - اوڀر ساحل | 2,276,594 |
| 10 | </img> ڪئناڊا - آرڪٽڪ | 3,021,355 |
| 11 | </img> گڏيل رياستون - آرڪٽڪ | 508,814 |
| - | ٻيو | 1,500,000 |
| ڪُل | آرڪٽڪ سمنڊ | 14,056,000 |
آرڪٽڪ سمنڊ ۾ سڀ کان وڏا سمنڊ سنواريو
آرڪٽڪ سمنڊ ۾ سڀ کان وڏو سمنڊ: [9] [10] [11]
- بارنٽس سمنڊ—1.4 million km2
- گرين لينڊ سمنڊ—1.205 million km2
- اوڀر سائبرين سمنڊ—987,000 km2
- ڪارا سمنڊ—926,000 km2
- Laptev Seaلپٽيف سمنڊ—662,000 km2
- چوڪچي سمنڊ—620,000 km2
- بيفورٽ سمنڊ—476,000 km2
- امونڊسين نار
- اڇو سمنڊ—90,000 km2
- پيچورا سمنڊ—81,263 km2
- لنڪن سمنڊ—64,000 km2
- پرنس گستاف ايڊولف سمنڊ
- راڻي وڪٽوريا سمنڊ
- واندل سمنڊ
ڀوُن وديا (جيالاجي) سنواريو
اوشنوگرافي (سامونڊي سائنس) سنواريو
پاڻيءَ جو وهڪرو سنواريو
.png)
سمنڊ جي برف سنواريو
آبهوا سنواريو
جِيوَ وِديا (بائلاجي) سنواريو
.jpg)
قدرتي وسيلا سنواريو
پيٽروليم ۽ قدرتي گئس جا فيلڊز ، ، پوليميٽالڪ نوڊولس ، ريت ۽ بجري گڏيل ، مڇي، سيل ۽ وهيل سڀ ان علائقي ۾ گھڻي انگ ۾ موجود ٿي سگهن ٿا. [8] [13]
ماحولياتي پرواهه سنواريو
آرڪٽڪ برف پگھرجڻ سنواريو
ڪليٿريٽ جي ڀڃ ڊاھ سنواريو
ٻيا خدشا سنواريو
پڻ ڏسو سنواريو
حوالا سنواريو
- ↑ 1.0 1.1 Pidwirny, Michael. "Introduction to the Oceans". physicalgeography.net. وقت 9 December 2006 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 7 December 2006. حوالي جي چڪ: Invalid
<ref>tag; name "Pidwirny" defined multiple times with different content - ↑ Tomczak, Matthias; Godfrey, J. Stuart (2003). Regional Oceanography: an Introduction (2nd ed.). Delhi: Daya Publishing House. ISBN 978-81-7035-306-5. http://www.es.flinders.edu.au/~mattom/regoc/. Retrieved 22 April 2006.
- ↑ "'Arctic Ocean' – Encyclopædia Britannica". حاصل ڪيل 2 July 2012.
As an approximation, the Arctic Ocean may be regarded as an estuary of the Atlantic Ocean.
- ↑ Some Thoughts on the Freezing and Melting of Sea Ice and Their Effects on the Ocean K. Aagaard and R. A. Woodgate, Polar Science Center, Applied Physics Laboratory University of Washington, January 2001. Retrieved 7 December 2006.
- ↑ "Arctic Sea Ice News and Analysis | Sea ice data updated daily with one-day lag". حاصل ڪيل 2020-09-01.
- ↑ "Understanding the Arctic sea ice: Polar Portal". polarportal.dk. حاصل ڪيل 2020-09-01.
- ↑ "The Late Pleistocene Dispersal of Modern Humans in the Americas". Science 319 (5869): 1497–502. 2008. doi:. PMID 18339930. Bibcode: 2008Sci...319.1497G. http://www.centerfirstamericans.com/cfsa-publications/Science2008.pdf.
- ↑ 8.0 8.1 Arctic Ocean. CIA World Fact Book
- ↑ June 2010, Remy Melina 04. "The World's Biggest Oceans and Seas". livescience.com.
- ↑ "World Map / World Atlas / Atlas of the World Including Geography Facts and Flags - WorldAtlas.com". WorldAtlas.
- ↑ "List of seas". listofseas.com.
- ↑ "Continued Sea Ice Decline in 2005". وقت 7 October 2006 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 7 December 2006.
- ↑ Buixadé Farré, Albert; Stephenson, Scott R.; Chen, Linling; Czub, Michael; Dai, Ying; Demchev, Denis; Efimov, Yaroslav; Graczyk, Piotr et al. (16 October 2014). "Commercial Arctic shipping through the Northeast Passage: Routes, resources, governance, technology, and infrastructure". Polar Geography 37 (4): 298–324. doi:.
وڌيڪ پڙهڻ سنواريو
- Neatby، Leslie H.، Discovery in Russian and Siberian Waters (1973)،ISBN 0-8214-0124-6
- ري، ايل.، ۽ بي بيڪن، ايڊس.، آرڪٽڪ سمنڊ (1982)،ISBN 0-333-31017-9
- Thorén, Ragnar VA, Picture Atlas of the Arctic (1969),ISBN 0-8214-0124-6